1. Fenolojik Tanım ve Süreç
10 (Göz Uyanışı):
Tomurcukların uç kısmında yeşil doku (yeşil uç) görünmeye başlar. Bu, büyümenin dışarıdan ilk gözlemlenebildiği aşamadır.
11–13 (İlk Yaprakların Belirginleşmesi):
Gözler iyice açılır ve ilk yaprak primordiyumları görünür. Yaprakçıklar kıvrılmış ve henüz tam açılmamış haldedir.
15 (Yeşil Tomurcuk Evresi):
Çiçek tomurcukları vejetatif yapraklardan ayrışır. Çiçek tomurcuğunun etrafı küçük yapraklarla sarılıdır.
17 (Gelişmiş Yeşil Tomurcuklar):
Çiçek demeti yaprakları açılmaya başlar; henüz çiçekler görünür değildir.
19 (Çiçek Demeti Gelişimi):
Çiçek tomurcukları, sürgün ucunda çiçek demeti şeklinde netleşir. Balon evresine doğru yaklaşılır.
2. Bitkide Gerçekleşen Fizyolojik Olaylar
Fotosentez Başlangıcı:
İlk yapraklar açıldıkça, ağaç kendi enerjisini üretmeye başlar. Enerji gereksinimi öncelikle tomurcukların büyümesi için kullanılır.
Hormonel Aktivasyon:
Oksin: Sürgün büyümesini teşvik eder.
Sitokinin: Hücre bölünmesi ve yaprak oluşumunu destekler.
Giberellin: Sürgün uzamasını hızlandırır.
Besin Mobilizasyonu:
Kışın depo edilen karbonhidratlar (özellikle nişasta) şekerlere çevrilir ve genç dokulara taşınır.
3. Sulama İhtiyacı
Genel:
Toprakta yeterli nem varsa, aktif sulamaya gerek yoktur. Fakat toprak kuruluğu varsa, sürgün gelişimi olumsuz etkilenir.
İzlenecek Nem Durumu:
Bu dönemde aktif kök büyümesi henüz başlamamıştır; su isteği düşük, ama hassastır.
4. Besleme İhtiyacı
Topraktan Destek:
Azot (N): Yaprak ve sürgün büyümesi için en kritik elementtir. Ancak aşırı verilirse vegetatif büyüme abartılır ve çiçek tutumu zarar görebilir.
Fosfor (P): Enerji transferi ve kök büyümesi için desteklenmelidir.
Yapraktan Destek (Yapraklar açıldığında):
Çinko (Zn): Hücre bölünmesi ve genç dokuların sağlıklı gelişimi için şarttır.
Bor (B): Çiçeklenmeye hazırlıkta polen canlılığı ve hücre zar yapısında kritik rol oynar.
İdeal Foliar Uygulama:
%0.2–0.3`lik Zn + B içeren karışımlar.
Yaprakların %25-30`u açıldığında uygulanır.
5. İlaçlama Gerekliliği
Fungusit Koruma:
Bu evrede yapraklar hassas olduğu için külleme, kara leke (Venturia inaequalis) gibi hastalıklara açık hale gelir.
Koruyucu fungusit uygulamaları (örneğin kaptan, mankozeb gibi) önerilir.
İnsektisit Koruma:
Yaprak piresi ve diğer emici zararlılar için ilk izlemeler yapılır.
Gözler ve yapraklar gençken kimyasal baskılamaya ihtiyaç duyulabilir.
6. Dönemin Riskleri
Geç Donlar:
Özellikle yeşil uç evresinden itibaren -2 °C ve altındaki sıcaklıklar, göz ve sürgünlerde ciddi zarar oluşturur.
Hastalık Baskıları:
Islak ve serin koşullarda kara leke enfeksiyonu erken başlayabilir.
Aşırı Azot Uygulaması:
Fazla azot vegetatif büyümeyi teşvik eder, çiçek gelişimini ve meyve bağlamayı olumsuz etkiler.
7. Pratik Öneriler (Elma Bahçeleri İçin)
Uygulama | Öneri |
Sulama | Hafif kuraksa düşük dozda destek sulama |
Gübreleme | Azotlu gübreleme, foliar Zn+B uygulaması |
İlaçlama | Koruyucu fungusit programı başlatılmalı |
Risk Yönetimi | Geç don riski için önceden hazırlık yapılmalı |
