Fenolojik Tanım

Bu dönem, elma (Malus domestica Borkh.) ağaçlarının kış dinlenmesini tamamlamasıyla birlikte, vegetatif ve generatif gelişimin başladığı kritik bir evredir. Özellikle uç tomurcukların uyanması, ön yaprakların açılması, çiçek tomurcuğu diferansiyasyonu ve sürgün büyümesinin başlaması bu fazda gözlemlenir.

Bitkisel üretimin devamlılığı açısından bu dönem, meyve tutumunun temelini oluşturan çiçek öncesi besin rezervlerinin mobilizasyonu ile doğrudan ilişkilidir (Westwood, 1993; Faust, 2011).

Fizyolojik ve Beslenme İhtiyaçları

Azot (N)

Azot, klorofil sentezi ve amino asit oluşumu gibi temel metabolik süreçlerde yer alır. Bu dönemde verilecek dengeli azot uygulaması, generatif tomurcuk gelişimini desteklerken, aşırı N verilmesi vegetatif sürgün büyümesini teşvik ederek çiçek oluşumunu baskılayabilir.

• Önerilen Formlar: Üre (CO(NH₂)₂), Amonyum sülfat, Kontrollü salınımlı azotlu gübreler

• Dozaj Önerisi: Toprak analizine göre değişmekle birlikte, dekara 3–6 kg saf N tavsiye edilir.

• Kritik Nokta: Azotun %20–30’u bu dönemde verilmelidir (Sanz et al., 1992).

Fosfor (P)

Fosfor, enerji transferi (ATP/ADP), nükleik asit sentezi ve kök sisteminin gelişimi için hayati öneme sahiptir. Yetersiz fosfor, zayıf çiçek gelişimi, düşük meyve tutumu ve az sayıda generatif tomurcuk ile sonuçlanabilir (Mengel & Kirkby, 2001).

• Önerilen Formlar: Monoamonyum fosfat (MAP), Triple süper fosfat (TSP)

• Uygulama: Taban gübresi olarak sonbaharda ya da erken ilkbaharda toprağa karıştırılmalıdır.

Potasyum (K)

Bu dönemde potasyum, henüz meyve büyümesi başlamadığından ikincil öneme sahiptir. Ancak su dengesini düzenleyici ve hücre içi enzim aktivatörü olarak sürgün gelişiminde etkilidir.

• Önerilen Formlar: Potasyum sülfat (K₂SO₄), Potasyum nitrat (KNO₃)

• Not: Genelde birincil uygulama haziran–temmuz dönemine bırakılır.

Kalsiyum (Ca)

Çiçek tomurcuğu diferansiyasyonu sırasında hücre duvarı oluşumu ve bölünme süreçlerinde görev alır. Kalsiyum eksikliği bu evrede direkt gözlemlenmeyebilir; ancak ileriki dönemlerde meyve içi fizyolojik bozukluklara (örneğin bitter pit) yol açabilir.

• Uygulama: Toprakta pH < 6.5 ise CaCO₃ içeren ürünler; yapraktan ise CaCl₂ %0.5 önerilir.

Bor (B)

Bor, çiçek tomurcuğu gelişimi, polen tüpü uzaması, hücre duvarı yapısı ve şeker taşınımında temel rol oynar (Brown et al., 2002). Özellikle yetersiz bor, çiçek deformasyonu ve döllenme problemleriyle sonuçlanabilir.

• Yaprak Uygulaması: %0.1–0.2 borik asit ya da şelatlı bor uygulaması çiçeklenme öncesi yapılmalıdır.

• Topraktan: Toprak B düzeyi <0.5 ppm ise 0.5–1 kg/da sodyum borat uygulanabilir.

Çinko (Zn)

Çinko, IAA (indol asetik asit) sentezi ve tomurcuk uyanması ile ilişkilidir. Eksikliği, sürgün uyanmasında gecikme, bodur gelişim ve rozetleşme ile kendini gösterir (Alloway, 2008).

• Yaprak Uygulaması: Çinko sülfat %0.2 veya şelatlı Zn (EDTA, DTPA formunda) önerilir.