Fenolojik Tanım

Bu dönem, elmalarda BBCH 80–89 fenolojik skalasına karşılık gelir. Yani meyve gelişiminin tamamlandığı, nişasta yıkımı – şeker birikimi – renk oluşumu – aroma sentezi gibi kalite bileşenlerinin optimize olduğu hasat öncesi evreyi ve ardından yaprakların sarardığı ve dökülmeye başladığı post-harvest evresini kapsar.

Hasat öncesi yapılan besleme müdahaleleri, raf ömrü, fizyolojik bozukluk riski, meyve kabuk dayanımı, taşınabilirlik ve pazarlanabilir kalite üzerinde doğrudan etkilidir (Reay & Lancaster, 2001).

Fizyolojik ve Besinsel İhtiyaçlar

Potasyum (K)

Potasyum, şeker taşınımı, aroma sentezi ve renklenme (antosiyanin birikimi) için bu dönemde kritik önem taşır. Potasyum yetersizliği renk gelişimini zayıflatır, meyvelerde lezzet ve tat kaybına neden olur.

• Formlar: KNO₃, K₂SO₄, Potasyum silikat

• Uygulama: Haftalık damlamadan 2–3 kg/da veya %1–1.5 yapraktan uygulanabilir.

• Not: Hasattan 10 gün öncesine kadar yapılabilir.

Kalsiyum (Ca)

Meyve dokusunda kalsiyum oranı hasat öncesi düşmeye eğilimlidir, bu da bitter pit, çökme, kabuk buruşması gibi bozukluklara yol açar. Bu yüzden yapraktan Ca uygulamaları hasata kadar kesintisiz devam etmelidir.

• Yaprak Uygulaması: %0.4–0.6 CaCl₂ 7–10 günde bir

• Strateji: Çeşide göre 6–8 kez Ca uygulanmalıdır (Granny Smith, Fuji vb. için zorunludur).

Azot (N)

Bu dönemde azot uygulamasına son verilmelidir. Aksi halde meyve yumuşak olur, renk geç oluşur, depo dayanımı zayıflar. Ayrıca geç uygulanan azot, sürgünlerin odunlaşmasını geciktirir ve kış soğuklarına duyarlılığı artırır.

• Tavsiye: Ağustos ortasından sonra azot verilmemeli

Fosfor (P)

Fosfor, enerji metabolizması ve depo şekerlerinin mobilizasyonu açısından rol oynar. Bu dönemde özellikle fosfit formu (PO₃⁻) mantari patojen baskısı ve meyve kalitesi açısından önerilir.

• Uygulama: 0.5–1 L/da fosfit (yapraktan veya damlamadan)

• Yarar: Raf ömrünü artırır, fungal enfeksiyonlara direnç sağlar (Garcia et al., 2004)

Silisyum (Si)

Silisyum, hücre duvarını sertleştirir, meyve yüzey dokusunu güçlendirir ve mantari hastalıklara karşı koruma sağlar. Ayrıca güneş yanığına karşı da direnç geliştirir.

• Uygulama: Potasyum silikat formunda, %0.3–0.5 yapraktan uygulanır.

• Hasat Öncesi Etkisi: Kabuk elastikiyetini artırarak çatlamayı azaltır.

Hasat Sonrası Dönem (Post-harvest)

Hasat sonrası dönem, bir sonraki yılın tomurcuk gelişimi için depo besinlerinin dallarda ve gövdede biriktirildiği evredir. Bu nedenle yaprak dökümüne kadar olan süreçte dengeli fosfor ve potasyum verilmelidir.

Fosfor ve Potasyum Takviyesi

• Amaç: Kök gelişimi, depo karbonhidratların artışı

• Formlar: 0–52–34, 13–0–46 gibi P-K yoğun formülasyonlar

• Uygulama: Son sulamayla fertigasyon şeklinde uygulanabilir.

Organik Destekler

• Leonardit, humik+fulvik asit içerikli ürünlerle toprak mikrobiyal yapısı desteklenmeli

• Deniz yosunu veya aminoasit uygulamaları ile bitki dinlenme dönemine hazırlanmalıdır