Hasar Tipi: Mekanik
Hasarın Yeri: Meyvenin dış yüzeyi
Hasarın Oluşumu: Hasattan sonra
Hasarın Görüldüğü Çeşitler:
Granny Smith, Shinano Gold / yello®, SweeTango® (Minneiska), Stayman Winesap, Pink Lady® (Cripps Pink, Rosy Glow), Golden Delicious
Belirtileri:
Zedelenme kaynaklı izler genellikle meyve yüzeyinde dairesel veya eliptik çöküntüler şeklinde belirir. Etkilenen bölgelerde hücre yapısının bozulmasına bağlı olarak oksidatif kahverengileşme gözlenir. Başlangıçta renk değişimi gözlenmeyebilir; ancak genellikle hasardan birkaç saat sonra belirginleşir.
Çoğu vakada, çökme alanları el dokusuna hassas hale gelir, ilerleyen süreçte bu bölgeler çürümeye eğilimli olur. Özellikle Golden Delicious ve Cripps Pink gibi hassas çeşitlerde hasat ve depolamanın ilk dönemlerinde yaygın olarak görülür.
Patojen Oluşumunun Nedeni:
Bu hasarın temel nedeni uygunsuz mekanik baskılar ve meyveye uygulanan darbe veya sürtünme kuvvetleridir.
Statik ağırlık baskısı
Hasat sırasında meyvenin yere düşmesi
Taşıma ve elleçleme hataları
Büyük kutulara düzensiz boşaltma
gibi nedenler parankima hücrelerinde deformasyonla sonuçlanır. Bu durum kabuk bütünlüğü bozulmadan altta yer alan hücrelerin yapısal çöküşüyle karakterizedir. Yüksek turgor basıncına sahip meyvelerde bu hassasiyet daha fazladır.
Fizyolojik Sebepler:
Hasat anında meyve hücrelerinde yüksek turgor basıncı bulunur. Bu durum, meyve dokusunun kırılganlaşmasına neden olur. Özellikle cilt altı büyük parankima hücreleri hassas basınca maruz kaldığında hücre çeperleri çatlar.
Bunun sonucunda:
Polifenol oksidasyonu başlar,
Kahverengileşme gelişir,
C vitamini (antioksidan) bu reaksiyonu geciktirse de tamamen önleyemez.
Depolama sırasında meyvenin su kaybetmesiyle turgor basıncı düşer, böylece ilerleyen süreçte basınca karşı duyarlılık azalır. En yüksek risk seviyesi hasat ve düşük sıcaklıklarda gözlenir.
Mücadele Önerileri:
Hasat eğitimi: Toplama personeline uygun toplama ve taşıma teknikleri öğretilmeli.
Zamanlama: Basınca hassas çeşitler için hasat, sabah serinliğinde veya nemli koşullarda yapılmamalı.
Elleçleme: Ayıklama, taşıma ve istifleme işlemleri dikkatle yürütülmeli.
Darbe önleme: Kutuların içi yumuşak malzemelerle desteklenmeli, meyveler üst üste bindirilmemeli.
