(Botrytis cinerea)

Tanımı ve biyolojisi

Botrytis cinerea Fr.(teleomorph: Botryotinia fuckeliana (de Bary) Whetzel) fungal hastalık etmeni her yerde yaygın olarak bulunan polifag bir fungus olup, bir çok bitkiye saldırma ve koloni oluşturma yeteneğine sahiptir. Bitkilere gelişmesi için ideal bir beslenme yeri oluşturan yaralı kısımlardan ve ezilmiş dokulardan giriş yaparlar. Konukçu bitkileri arasında domates, marul, salata, biber, patlıcan, çilek, bağ, elma, armut, gül, karanfil gibi bir çok bitki vardır. Hastalık etmeni konidi, miselyum ve sclerot gibi değişik formlarda bitki artıkları üzerinde toprakta bulunurlar. Yağmur, rüzgar ve örtü altında hava akımları yardımıyla yayılmaktadır. Hava neminin %95 lerde ve 17-23 °C sıcak olan ortamlar hastalığın gelişmesi için uygundur. Uygun olmayan çevre koşullarında, hastalık etmeni bağların ölü sürgün ve mumyalaşmış meyveleri üzerinde 6 mm çaplarinda sklerotlarini meydana getirirler. Bu sklerotlar soğuk depo koşullarına yerleştirilmiş çürük meyveler üzerinde de gelişme gösterebilir. Belirli sıcaklık ve nem koşulları sağlandığında, şaraplık olarak saklanan meyvelerin Botrytis ile infektelenmesi istenir ve infektelenen meyveler serin ortamlarda yavaş yavaş çürümektedir. Meyveler bozulmaya başlarken, şeker içeriğinde düşme, fakat asit ve nitrojen içeriğinde yükselmeler meydana gelir. Infekteli ve fazla bozulmuş üzümlerde kalıntı miktarda şeker ve aramotik bir kokuda meydana gelebilir, buda şarap üretiminde arzu edilmeyen bir durumdur. Buna rağmen böyle bir çürüklüğün oluşması için koşullar her zaman mümkün olmayabilir ve infeksiyonlar genellikle zararlı ve salkım çürümeleriyle sonuçlanmaktadır. Ayrıca infeksiyon için uygun olan nemli havalar sürekli olduğunda, istenilmeyen sekonder organizmalar (fungus, maya, bakteri ve sinekler) küflenen salkimlarda kolonize olurlar ve ekşi bir kökünün oluşmasını sağlarlar. Bu durumda da çürük meyvelerden şarap üretimi zorlaşır ve hatalara maruz kalabilir.

Hastalık Belirtisi

✓  Hastalık, elverişli koşullarda bitkinin tüm yeşil kısımlarında görülebilirse de daha sık olarak salkım ve tanelerde zarar yapar.

✓  Tanelerde önce 3–5 mm çapında yuvarlak pembemsi, kızıla yakın lekeler halinde görülür. Leke tane üzerinde homojen bir şekilde büyür ve büyüdükçe rengi de koyulaşır.

✓  Parmakla bastırıldığında hastalıklı kabuk etli kısmından kolayca ayrılır.

✓  İleri dönemde salkım ve taneler gir renkte bir küf tabakasıyla kaplanır. Taneler çatlar çok ileri devrede buruşur ve meşinleşmiş gibi görünüm ortaya çıkar.

Hastalığın Görüldüğü Bitkiler:

Hastalığın çok geniş bir konukçusu vardır. Asma süs bitkileri, meyveler sebzeler, orman ağaçları, endüstri bitkileri, makiler, çalılar ve yem bitkileridir.

Mücadele Yöntemleri:

Kimyasal olmayan mücadele

✓  Kültürel mücadele kimyasal mücadele kadar önemlidir.

✓  Asmalarda güneşlenme ve havalanmayı sağlamak için iyi bir yaprak ve dal seyreltmesi yapılmalıdır.

✓  Bilhassa hasat dönemi sonbahara kalan bu nedenle yağışlardan etkilenen asmaların üzeri polietilen örtülerle örtülerek, dört köşesinden iplerle yere çakılan kazıklara bağlanmalıdır.

✓  Üzümler sonbaharda fazla geciktirilmeden hasat edilmeli SO2 (Kükürt dioksit) gazı ile gazlanarak soğuk hava depolarına yerleştirilmelidir.

✓  Asmalar üzümlerin olgunluk mevsiminde fazla sulanmamalıdır ve fazla çiftlik gübresinden ve aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır.

Kimyasal Mücadele:

1.ilaçlamaya üzümlerin olgunlaşma başlangıcından hemen önce başlanmalı, diğer ilaçlamalar kullanılan ilacın etki süresi dikkate alınarak yapılmalı, ilacın etki süresi göz önünde bulundurularak son ilaçlama ile hasat zamanına dikkat edilmelidir.

Kullanılacak etken maddeler