(Ralstonia solanacearum)
Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Ralstonia solanacearum (E.F. Smith 1896) Yabuuchi et al. 1995, bakteriyel bir hastalık etmenidir. Bakteriyel solgunluk etmeni ekonomik olarak önemli bir çok kültür bitkisi, domates, patates, tütün, muz ve patlıcan bitkilerinin ciddi toprak kökenli hastalık etmenidir. Bunun yanında biber bitkisi ise daha az hassasdır ve dünyanın belirli tropikal ve subtropikal alanlarında ekonomik olarak zarar yaptığı bildirilmektedir. Hastalık etmeni sıcaklığın genellikle yüksek olduğu ve ekonomik nedenler ile ürün rotasyonun az yapıldığı alanlarda, özellikle plastik tünel ve sera yetiştiriciliğinin yapıldığı yerlerde oldukça ciddi problemler oluşturduğu bildirilmektedir. Hastalık etmeni uzun yıllar Pseudomonas solanacearum E.F. Smith olarak biliniyordu. Bu etmen daha sonra R. picketii ve R. eutroph ile aynı rRNA hololoji grub II içerisinde yer almış ve yeni bir genus olan Ralstonia içerisine yerleştirilmiştir. Bakteri gram negatif çubuk (0.5-0.7 by 1.5-2.5 µm), hareketli, oksidase ve katalaze (poly-beta-hydroxybutyrate biriktirmektedir) pozitif bir bakteriyel etmendir. Bakterinin kolonileri komleks ortamlarda non florosennt bir bakteridir. Bakterinin bir çok ırkı biovar 2 hariç, nitratdan nitrit üretmektedir. R. solanacearum çok komleks çeşitli bakteriyel türlere sahiptir. Bakteriyel etmen 50 nin üzerindeki bitki familyasina ait binlerce bitkide hastalık yapabilme yeteneğine sahiptir. Alt tür seviyesinde bakteriyel etmen (Buddenhagen ve ark göre) farklı bitki türlerini infekteleme yeteneğine göre 3 ırka ayrılmıştır. Irk 1 çok geniş bir konukçu dizisine sahip ve solanaceous ırkı olarak da biliniyor, Irk 2 Musa ırkı ve ırk 3 patates ırkı olarak adlandırılıyorlar. Daha sonra ise ırk 4 (mulberry ırkı) ve ırk 5 ( ginger ırkı =zencefil ırkı)` in varlığından bahsedilmektedir. Ayrıca etmenin biyotipleri de belirtilmiştir. Biber bitkilerinin bakteriyel solgunluğu R. solanacearum` nin biyotip 1 ve 3 tarafından neden olunur, bu biyotipler duyarlı ana bitkinin varlığında toprakta uzun süre canlılığını muhafaza edebilecek diğer bir çok konukçu bitki dizisine sahiptir. Patojen rizosfer tabakasında konukçusu olmayan yabancı otlar üzerinde de canlılığını koruyabilir. Dolayısıyla patojenin canlı olarak bulunmasında toprak en önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca hastalık etmeni yeni alanlara bulaşık bitki materyali, toprak, su, tarım aletleri ve diğer bir çok faktör ile taşınmaktadır. Bakteriyel etmen domates, patlıcan ve yerfıstığı gibi bitkilerde tohum ile taşındığı bildirlmis olmasına rağmen, biber bitkisinde tohum ile taşınma çok dikkate alınmamaktadır. Bütün bunlar yanında bakterinin aynı alan içerisinde yayılmasında en önemli faktör su olmaktadır. R. solanacearum yan köklerin oluşumu ile ortaya çıkan mikroskopik yaralardan duyarlı bitkinin diğer yollar ile yaralanmamış köklerini infekte edebilir. Bitkileri şaşırtma, nematot, böcek ve mekanik zararlanmalar ile açılan yaralardan bakteriyel etmen bitkileri kolayca infekte eder. Bakteri daha sonra korteks dokularında kolonize olur ve ksilem dokusu boyunca yukarı doğru hızla bir yayılma gösterir. Iletim demetlerindeki bakteriyel yığılmalar bitkinin köklerden yapraklara su iletimini engeller ve sonuçta bitkilerin solmasına neden olurlar. Hastalığın şiddeti toprak sıcaklığı, nemi, toprak tipi (toprak nemini ve mikrobiyal faaliyeti etkilemesine göre), konukçu duyarlılığı ve ırkın virüslerine bağlıdır. 30-35 °C gibi yüksek sıcaklıklar ve toprak nemi ise hastalığın varlığı ve şiddetinde ana faktördür. Bu koşullar altında bitkilerde solgunluklar görülürken, bakterinin yüksek popülasyonu köklerden toprağa bırakılır.
Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
Hastalık bitkiler tarlada dağınık bir halde ortaya çıkar, bu yüzden bakteriyel solgunluk genellikle tarlanın alçak ve su birikmiş alanlarda görülmektedir. Salma sulama yapılan alanlarda ise inokulum kaynağı su ile taşındığından solgun bitkiler bir sırada yan yana ortaya çıkmaktadır. Doğal koşullar altında olgun biber bitkilerde başlangıç belirtileri domates ve patates bitkilerinde görülen belirtilere benzerdir. Bazen yaprakların solgunluğu sıcak havalarda sadece bitkinin bir kaç dalında ortaya çıkar ve bu solgunluk belirtisi gece ve sabahın erken saatlerinde düzelir gibi olur. Solgun yapraklar yeşil renklerini muhafaza eder ve hastalık ilerleyinceye kadar bitkiden kopmazlar. Uygun koşullarda bitkinin tamamında solgunluk belirtisi baş gösterir. Solgun bitkilerin alt kısımlarındaki gövde iletim (vaskular ya da su taşıyan) demetleri köyü kahverengi renk alır. Bu belirtiler kök boğazı yanıklığı, Phytophthora capsici, hastalığına çok benzerdir. Fakat kök yanıklığı etmeninde alt gövdenin dış yanıklığı genellikle daha hakimdir. Üstelik böyle gövde kesitleri temiz ve berrak bir suya konulduklarında bakteriyel akıntı açık ve net olarak görülmektedir. Özellikle bu tür gözlemler bakteriyel hastalıkları fungal hastalıklardan ayırt etmekte sık olarak kullanılmaktadır.
Kimyasal mücadele
Kimyasal mücadeleden çok kültürel tedbirlere ağırlık verilmeli ve bulaşmanın engellenmesi için ise diğer bakteriyel hastalıklara kullanılan, özellikle bakırlı preparatlar tavsiye edilebilir.
