(Setosphaeria turcica)
TANIMI VE YAŞAYIŞI
Mısır yaprak yanıklığına neden olan etmenlerden Bipolaris maydis Nisik, mısır artıkları ve tanede miselyum ve konidiospor olarak kışlar. Etmenin konidiosporları gri renkte 3-11 bölmelidir. Konidiosporlar rüzgar ve su ile bitkilere taşınır. Nekrotik lekeler üzerinde gelişen konidiosporlar yeni inokulum kaynaklarını oluşturur. Hastalık döngüsü ideal koşullar altında 60-72 saatte tamamlanabilir. Mısır yaprak yanıklığının diğer etmeni olan Exserohilum turcicum Pass., enfekteli yaprak, koçan yaprağı ve diğer bitki parçalarında miselyum veya konidiospor olarak kışlar. Etmenin konidiosporları koyu kahverengi renkte 2-12 bölmelidir. Konidiosporlar zamanla klamidospor şekline de dönüşebilir. Nekrotik lekeler üzerinde bol miktarda oluşan konidiosporlar rüzgarla taşınarak sekonder enfeksiyonlarda büyük rol oynar.
BELİRTİLERİ
✓ B.maydis’ in neden olduğu yaprak yanıklığı başlangıçta baklava dilimine benzeyen küçük lekeler halinde olup, hastalık ilerledikçe lekeler 2-3 cm uzunluğa ulaşır (Şekil 1). Bunların birleşmesiyle yapraklarda daha büyük lekeler meydana gelir.
✓ Etmen; yaprak, kın, koçan yaprağı, koçan sapı ve koçanda bulunabilir. Etmen ayrıca fide döneminde kök çürüklüğü ve solgunluğa da neden olabilir. Hastalık ılıman (20-32°C) ve nemli bölgelerde görülmektedir. Ülkemizde özellikle.
✓ E. turcicum’un neden olduğu yaprak yanıklığı ise önce alt yapraklardan başlayan uzun, eliptik grimsi-yeşil yada yanık renkli 2.5-15 cm uzunlukta lekeler şeklinde görülür. Daha sonra üst yapraklara doğru ilerler. Koçanın dış yaprakları etkilendiği halde, koçan etkilenmemektedir.
✓ Hastalığın gelişme dönemindeki ılıman (18-27°C) ve nemli havalar, etmenin gelişimini teşvik ederken kuru havalar ise engeller. Nemli havalarda lekeler üzerinde grimsi-siyah sporlar oluşur. Hastalık ekstrem koşullarda 4-5 yapraklı devreden itibaren görülebilmektedir.
✓ Bitkilerin hastalığa duyarlı devresi olan tozlanma döneminde ağır enfeksiyonlar meydana gelebilmekte, eğer hastalık bu dönemden önce ortaya çıkmışsa verim kaybı %50 olabilmektedir. Tozlanmadan 5 hafta sonraki enfeksiyonların verime fazla bir etkisi olmaz..
KONUKÇULARI
Mısır yaprak yanıklıkları mısırın yanı sıra sorgum, tatlı sorgum ve sudan otunda da görülür.
MÜCADELESİ
Kimyasal olmayan mücadele
✓ Hastalığa karşı dayanıklı çeşitler ekilmelidir.
✓ Ekim nöbeti uygulanmalıdır.
✓ Toprak ve yaprak analiz sonuçlarına göre gübreleme yapılmalı, özellikle aşırı azotlu gübreleme yapmaktan kaçınılmalıdır.
✓ Tarladaki hastalıklı bitki artıkları temizlenmelidir.
Kimyasal Mücadele
Hastalığın kimyasal mücadelesi yeşil aksam ilaçlaması şeklindedir.
İlaçlama zamanı: Hastalık belirtileri ilk görüldüğünde ilaçlamaya başlanır ve koşullar hastalığın gelişimi için uygun seyrederse ilacın etki süresi de dikkate alınarak ikinci ilaçlama yapılır.
Kullanılabilecek etken maddeler
