(Ostrinia nubilalis Hbn.)
Tanımı ve Yaşayışı
Mısır kurdu kelebekleri krem-sarı renkte olup, dişinin başı krem-sarı, erkeğin başı kahverengimsidir. Antenler iki cinsiyette de kıl gibidir. Dişi soluk sarı veya devetüyü renginde uzun tüylerle kaplıdır. Erginlerin vücudu 12-15 mm uzunluğundadır. Dişi ve erkek bireyde kanat renkleri birbirinden oldukça farklı olup bu cinsiyet ayrımında önemli bir özelliktir. Dişide ön kanatlar krem sarısı renkte olup üzerinde altın sarısı renginde 3 adet enine zikzaklı çizgi ve 2 nokta bulunmaktadır. Arka kanatları ise saman sarısı renginde olup enine 2 açık sarı çizgi bulunur. Ön ve arka kanat uçları tamamen sarı tüylerle kaplıdır. Erkelerde ise ön kanatlar koyu sütlü kahverenginde olup, kanatların uç kısmında daha koyu kahverengi zikzak bir bant, onun yanında açık krem zikzak bir bant ve bundan sonrası da açık ve koyu kahverengi dalgalı bir şekildedir. Kanatların orta kısmında ön kenara yakın açık renk birer leke bulunur. Arka kanatlarda da yine kanat ucundaki koyu bant devam eder. Paket halinde bırakılan yumurtalar, üstten bakıldığında balık pulu ya da kiremit dizilişine benzer. Başlangıçta parlak olan beyaz yumurtalar açılmaya yakın sarımsı krem rengini alır. Yumurtadan yeni çıkmış larva soluk krem renginde olup başı siyahtır. İleriki dönemlerde larva rengi gri kahverengi benekli bir görünüm alır. Hareketsiz dönemi kızılımsı kahverengindedir. 12-15 mm boyundadır. Kışı olgun larva durumunda tarlada kalan veya hasat edilen saplar ve koçan içinde geçirmektedir. Kışlayan larvalar genellikle ilkbahar sonlarına doğru bulundukları yerde hareketsiz döneme geçer.
Larvalar, mısır bitkisinin kök bölümü dışındaki tüm organlarında zarar yapmaktadır. İlk dönem larvaların birbiri üzerine sarmal yaprakları delip içeri girmesiyle başlar. Sonra gövde, koçan ve erkek organda delik açarlar. Açılan galeriler ve beslenme nedeniyle bitki zayıf düşer, gövde ve koçan kırılmaları, ürün azalması görülür. Koçandaki deliklerden koçan içine giren mantarlar, ürettikleri toksinler nedeniyle insan ve hayvan sağlığı için tehlike oluşturmaktadırlar.
Mısır kurdunun zararlı olduğu başlıca bitki türleri; biber, patlıcan, fasulye, patates, buğday, kenevir, ayçiçeği, muz, krizantem, yıldız çiçeği, bazı odunumsu bitkilerdir.
Mücadelesinde; öncelikle kelebek çıkışı başlamadan, nisan ve mayıs ayından önce, tarlada kalan mısır sapları ve kökleri parçalanıp imha edilmeli veya tarla derin sürülerek bitki artıklarındaki kışlayan larvalar derine gömülmek suretiyle ergin çıkışları önlenebilir. Mekanik mücadele hem daha ucuz hem de doğal dengeyi bozmaması bakımından her zaman kimyasal mücadeleye tercih edilmelidir. İkinci ürün olan mısır mümkün olduğunca erken ekilmelidir.
Biyolojik mücadelede ülkemizde yumurta parazitoiti Trichogamma spp.’nin üretim ve salınımı yapılarak başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Birinci ürün mısırda genellikle zararlı yoğunluğu düşük olduğundan ilaçlamaya gerek duyulmamaktadır. Bulaşık bitki sayısı %5 ve üzerinde olduğunda kimyasal mücadele yapılır. Kimyasal mücadelenin zamanının tespiti çok önemlidir. Mısır ekilen sahalarda (ikinci ürün) bitki boyu 40-50 cm boya geldiğinde ışık tuzaklarında yakalanan ergin sayısı 5-10 adet/hafta olduğunda tarlalar, haftada en az 2 kere kontrol edilmek suretiyle ilk yumurtaların tespitine çalışılmalıdır. Yapılan kontrollerde ilk yumurtaların tespiti ile birlikte ilaçlamaya geçilmelidir. İlaçların etki süreleri dikkate alınarak 10 veya 15 gün ara ile 2 ya da 3 ilaçlama yapılmalıdır. Şeker mısırında, taze tüketim amacıyla kullanılan mısırlarda ve silajlık mısırlarda kesinlikle kimyasal mücadele uygulanmamalıdır.
