(Archips rosanus L.)

Tanımı ve Biyolojisi

Elma yaprak bükeni kelebeklerinin ön kanatları yamuğumsu dikdörtgen şeklinde olup, rengi açık zeytin ile kahverengi arasında değişir. Kanatların üzerinde gerek şekil ve gerekse renk bakımından bazı ayrıntılar gösteren tanımlayıcı lekeler ve bantlar bulunur. Kelebeğin kanat açıklığı 18-22 mm’dir. Larvaların vücudu açık sarı-yeşil veya koyu yeşil, baş kısmı ise kahverengi-siyah renklidir. Larvalara dokunulduğunda, zikzaklar yaparak kendilerini geriye atıp salgıladığı bir iplikçik yardımı ile yere doğru sarkarlar. Olgun larvalar ortalama 20-22 mm uzunluğundadır. Kışı ağaçların gövde ve kalın dallarında yumurta döneminde geçirir. Ege Bölgesinde mart ayının başından itibaren yumurtalar açılmaya başlar. Larvalar nisan ayının ortası veya sonuna kadar çıkmaya devam eder. Larvalar beş dönem geçirerek, 16-21 günde gelişmelerini tamamlar ve kıvırdıkları yapraklar arasında mayıs ayının ilk haftasında, pupa olurlar. Gelişmelerini 12-14 günde tamamlayan pupalardan ise ilk erginler mayıs ortasından itibaren çıkmaya başlar. Çıkışlar mayıs sonu ile haziranın üçüncü haftası arasında en yüksek noktasına ulaşır ve temmuzun ilk haftasına kadar sürer. Kelebekler çıktıktan 3-4 gün sonra gece yumurta bırakırlar. Yumurtalarını çoğunlukla ağaçların gövde ve kalın dallarının düz, pürüzsüz kısımlarındaki kabukların üzerine bırakırlar.  Kışı ağaçların gövde ve kalın dallarında yumurta döneminde geçirir. Yılda 1 döl verir.

Zarar şekli
✓  Yumurtadan çıkan larvalar yeni sürgünlerin ucunu, gözleri ve çiçeklerin erkek ve dişi organlarını yiyerek zarar yaparlar.

✓  Yaprakları ipeksi ağlarla birbirine bağlayıp buket haline getirirler ve tek yaprağı orta damar boyunca puro gibi sararlar. görüldüğü zamandan itibaren, erginlerin çıkışı gözlenmelidir.

✓  Ergin böcekler topraktan çıkıp, çiçeklerle beslenmeye başladığı zaman bir ilaçlama yapılmalıdır.
Mücadelesi

Mekanik Mücadele

Kış aylarında veya budama yapılırken çoğunlukla gövde ve kalın dallar üzerinde bulunan yumurta paketleri ezilerek yok edilmelidir. Ancak parazitli (siyahlaşan) yumurtalar ezilmemelidir. Biyolojik Mücadele Elma yaprak bükeninin en etkili doğal düşmanı yumurta parazitoiti olan Trichogramma türleridir. Bu parazitoit, Türkiye’de çok yaygın ve etkilidir. Trichogramma türlerinin bulunmadığı bahçelere, bunların yoğun olarak bulunduğu diğer bahçelerden yumurta paketleri toplanarak bulaştırılmak suretiyle biyolojik mücadelede kullanılmalıdır

Kimyasal mücadele

Kış mevsiminde yapılan kontrollerde, ağaç başına ortalama 7 adetten fazla parazitlenmemiş yumurta paketi bulunan ve erken ilkbaharda ise yaprak ve henüz açılmamış çiçek buketlerinde larva ile bulaşma oranı % 6’yı geçince ilaçlama gereklidir. İlaçlama, larva çıkışı sona erdiği zaman bir defa yapılır. İlaçlama zamanı fenolojik olarak Salihli ve Sapı kısa çeşitlerinde tam çiçeklenme, Napolyon çeşidinde çiçek taç yapraklarının %20-40’ı, Kırdar çeşidinde ise %40-60’ı döküldüğü döneme rastlamaktadır.

Kullanılabilecek etken maddeler