Haziran böceği (Polyphylla fullo L., P. oliveri Cast.)

İzmir haziranböceği [P. turkmenoglui Petro. (Braud.)] (Coleoptera: Scarabaeidae)

TANIMI VE YAŞAYIŞI 

Dişileri oldukça büyük olup büyüklükleri 40 mm’ ye ulaşır. Antenleri küçük ve ucu topuzludur. Erkeğin vücut uzunluğu 28-30 mm, antenleri büyük, yelpaze şeklinde ve 7 parçalıdır. Vücut rengi, kırmızımsı kahverengi zemin üzerine, küçük adacıklar halinde ve çok sık beyaz pulcuklarla kaplıdır . Yumurtaları ilk günler mat krem renginde olup, zamanla pembemsi krem rengine döner. Yumurtalar bırakıldığında 2.8-3.0 mm kadardır. Açılmaya yakın hemen hemen iki katı büyüklüğe ulaşır. Larva büyük, etli, sarımsı renkte olup, “C” şeklindedir. Üzeri ince ve seyrek kıllarla örtülüdür. Baş büyük, bal renginde ve öne doğru meyillidir. Toraks kısmında iyi gelişmiş üç çift bacak bulunur. Bunları yürümekten ziyade toprağı kazmak için kullanır. Abdomenin son halkası diğerlerinden daha büyüktür. Olgun larva 70-80 mm büyüklüğe ulaşır, topraktan ördüğü muntazam bir yuva içinde prepupa ve pupa olur. Pupa 40-50 mm boyunda ve koyu kahverengidir. Erginler haziranın ikinci yarısı ile temmuzun ilk yarısı akşamüzeri güneş battıktan sonra uçuşur, çiftleşir ve tekrar toprağa girerler. Çiftleşen dişiler yumurtalarını toprağın 18-20 cm derinliğine gruplar halinde bırakır. Yumurtalar temmuz sonlarına doğru açılır. Çıkan larvalar ilk önce toprak humusu ile beslenir. Ağustos ve eylülde ikinci dönem larva meydana gelir ve köklerde beslenmeye başlar. Kışı bu dönemde geçirirler. Martta tekrar beslenmeye başlar, mayıs sonu ve haziranda üçüncü dönem larva olur ve yaz boyunca beslenir. Kışı istirahat halinde geçirdikten sonra ilkbaharda bir süre zarar yapmaya devam eder. Beslenmeleri sona erince prepupa ve pupa dönemlerini geçirerek ergin olurlar. Genellikle 2-2.5 yılda bir döl verirler. 

ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI 

Haziran böceğinin larvaları asmaların köklerinde zararlıdır. Özellikle kumsal yerlere dikilmiş asma çubuklarını ve daha önceden dikilmiş asmaların toprakaltı kısımlarını kemirmek suretiyle zarar yaparlar. Kemirilen çubuklar tutmaz, zarar gören asmalar da zamanla kurur. Özellikle yeni dikim yapılan bağlarda zararı çok fazladır. Zarar oranı bazı yıllar %50-80 olabilir. Çoğu kez yıl içinde düzenli bir bağ kurmak pek mümkün olmaz. Haziran böcekleri çoğunlukla kumsal, ince kumlu ve alüviyal topraklarda yetiştirilen çeşitli kültür bitkilerinin köklerinde bulunur ve ekonomik düzeyde zarar meydana getirirler. Tüm bölgelerimizin belirtilen toprak özelliğine sahip bağ alanlarında genellikle yayılış göstermektedirler. 

KONUKÇULARI

Polifag zararlılardır. Asmadan başka tek ve çok yıllık diğer bitkilerde zarar yaparlar. 

DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ 

Haziran böceklerinin doğada ergin ve larvalarına saldıran bazı doğal düşmanları varsa da, bunların hiçbirisi popülâsyonlarını azaltacak şekilde etkin olarak bulunmamaktadır. Kuşlar ve karıncalar bu zararlıların iyi bir predatörüdür. 

MÜCADELESİ 

Kültürel Önlemler 

Haziran böcekleri yumurta bırakmak için otlu yerleri tercih ettiklerinden bulaşık alanlar otsuz bulunmalı, larvaların hareketli olduğu ilkbahar ve yaz aylarında toprak işlenerek yumurta ve larvalar güneş ışınlarının ve predatörlerin etkisine bırakılmalıdır. 

Kimyasal Mücadele 

İlaçlama zamanı 

Zararlının bulaşık olduğu alanlarda yeni kurulacak bağlarda uygulanacak kimyasal mücadele koruyucu nitelikte olduğundan, ilaçlama şubat ve mart ayında fidan dikimi ile beraber yapılmalıdır. Mevcut bağlarda ise uygulama larvaların toprak yüzüne en yakın olduğu ilkbahar veya erken sonbahar aylarında yapılmalıdır. 

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları

Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır. 

Kullanılacak alet ve makineler 

İlaçlar doğrudan doğruya dikim çukuruna veya asmanın açılan kök kısmına verildiğinden, uygulamada herhangi bir özel alet kullanılmamaktadır. 

İlaçlama tekniği 

İlaçlamada, yüzey ilaçlaması yerine nokta ilaçlaması uygulanmalıdır. Bunun için her dikim çukuru 1 m² olarak kabul edilmeli ve ilaçların 1 m2 ’ye isabet eden miktarı 5 litre su içinde verilmelidir. Hazırlanan ilaçlı su her dikim çukurunun dibine biraz toprak atıldıktan sonra ortasına ve özellikle çubuğun dik duran kısmına kademeli olarak kova ile verilmelidir. Zarar, önceden dikilen asmanın dibinde ise, dikim çukuruna açılacak dört delikten ilaçlı su asma köküne verilmelidir. Granül ilaçlarda asma başına verilen doz, bir miktar toprak ile karıştırılarak dikim çukuruna kademeli olarak serpilir ve toprak kapatılır. Daha sonra süzgeçli kova ile yeterli miktarda sulanır. 

UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ 

Kimyasal mücadele yönteminin uygulanmasından 2-3 ay sonra ilaçlama yapılan alanlara dikilen fidan miktarı içinde tutmayan çubuk sayısı %5’in üzerinde olmamalıdır.

Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünü