(Alternaria helianthi)
Tanımı ve Biyolojisi
Yaprak lekesi hastalığı fungal bir hastalık olup, ülkemizde daha ziyade Trakya Bölgesi’nde görülmektedir. Hastalığa Alternaria helianthi isimli fungus neden olmaktadır. Hastalık etmeni daha çok bitkinin yapraklarını hastalandırır. Bitkinin yapraklarında çok küçük toplu iğne başı büyüklüğün de başlayan kahverengi lekeler büyüyerek 1 cm çapa kadar ulaşır. Lekelere dikkatli bakıldığında iç içe geçmiş konsantrik halkalar göze çarpar. Bu lekeler birleşir ve yaprak yüzeyinde büyük nekrotik alanlar oluştururlar. Hastalığın ileri derecede şiddetli olduğu durumlarda, yapraklar lekelerin olduğu yerden delinip yırtılabilir. Hastalık etmeni tohumla ve bulaşık bitki artıkları ile ertesi yıla taşınmaktadır.
Kültürel mücadele
-Hastalıksız tohum kullanılmalı
-2-3 yıllık ekim nöbeti uygulanmalı,
-Hastalıklı bitki artıkları yakılarak imha edilmelidir.
Kimyasal mücadele
Ülkemizde hastalık her zaman için kimyasal mücadeleyi gerektirecek boyutta çıkmadığından ve verime etkisi çok önemli olmadığından dolayı ülkemiz koşullarında hastalığa karşı ruhsatlı bir fungisit mevcut değildir. Ancak hastalık bir bölgede kimyasal mücadeleyi gerektirecek boyutta ortaya çıkarsa o zaman aşağıdaki fungisitler hastalığa karşı koruyucu olarak kullanılabilir. İlaçlamalara hastalığın ilk belirtileri görülür görülmez başlanmalı ve iklim koşullarına ve hastalığın seyrine göre 10- 15 gün arayla 1 ile 3 ilaçlama yapılmalıdır. İlaçlamalarda özellikle yaprakların alt ve üst yüzlerinin iyice homojen bir şekilde ilaçla kaplanmasına dikkat edilmelidir.
Dünyanın başka ülkelerinde Alternaria helianthi’den başka ayçiçeğinde hastalık yaptığı saptanmış olan başka Alternaria türleride mevcuttur. Bu türlerin Alternaria helianthi den farkları bitkinin yapraklarından başka diğer organlarını hastalandırmaları ve dünyanın belli ülkelerinde görülmeleridir. Bunlardan Alternaria zinnae Kuzey Amerika’da görülmüş olup, zaman zaman ciddi kayıplara neden olmuştur. Hastalık etmeni bitkinin yapraklarının yanında gövdesini de enfekte eder. Yapraklara gelerek onların siyahlaşmasına, kalkan şeklinde yuvarlak, aşağı yukarı dairemsi biçimler oluşmasına sebep olur. Gövde ve yaprak saplarında şeritimsi çizgiler şeklinde kahverengi lezyonlara neden olur. Bunların yoğunluğu artarsa, bu oluşumların alanı daha da genişler ve bitkinin bu kısımları ölür. Fungus, tohumun bulaşıklığından çoğalarak zarar yaptığından, çökerten hastalığına ve fide yanıklığına da sebep olur. Yugoslavya ve İran’da da ayçiçeğinde zarar yapan başka Alternaria türleri tespit edilmiş olup, bunlarında tohumla taşındığı rapor edilmiştir.
