(Erysiphe cichoracerum)

Tanımı ve Biyolojisi

Ayçiçeği küllemesi bütün dünyaya yayılmıştır. Hastalık daha çok tropikal alanlarda zarar yapar. Hastalık bu bölgelerde bitkiler çiçeklenme zamanında veya hemen sonrasında ortaya çıkarak bitkilerin ölümüne neden olur. Hastalık pek çok yerde bitkiler belli bir olgunluğa geldikten sonra ortaya çıktığı için üründe ekonomik düzeyde bir zarar meydana getirmez. Hastalık etmeni kurak ve sıcak koşullarda bitkileri daha erken dönemde enfekte ederek daha fazla zarar oluşturur. Hastalığın bir yöredeki yoğunluğu ve zararı; çevresel faktörlere, konukçu duyarlılığına, patojenin inokulum yoğunluğu ve virülensliğine bağlıdır.  Hastalık Türkiye’de ayçiçeği üretimi için önemli bir tehdit değildir.

Ayçiçeğinde külleme hastalığına iki etmen neden olmaktadır. Bunlar;   Erysiphe cichoracerum  ve Sphaerotheca fuliginea dır. Her iki etmeninde bitkiyi enfekte ettikten sonra bitkide oluşturdukları belirtileri benzer olmakla beraber etmenler arasında morfolojik farklılıklar vardır. Hastalık etmenleri Ascomycotina alt bölümünün Plectomycetes sınıfının Erysiphales takımında yer alırlar. Eşeyli üremeleri sonucu Klestotesyum isminde eşey organlarını ve bunların içinde Askus denilen spor keseleri içerisinde askosporlarını meydana getirirler. Bu eşey organları hastalıklı bitki dokularında bitki organları yaşlanmaya başlayınca oluşurlar ve bunlar dokularda siyah noktacıklar halinde çıplak gözle kolaylıkla fark edilirler. Hastalıklı dokularda klestotesyum halinde kışı geçiren fungus şartlar uygun olduğunda aktif hale geçip klestotesyumdaki askusların içindeki askosporlarını tabiata salarak primer enfeksiyonları başlatırlar. Fungus, primer enfeksiyonlar sonucu bitki organları üzerinde oluşan lekelerdeki konidiospor adındaki eşeysiz sporlarıyla çoğalarak sekonder enfeksiyonları devam ettirir ve hastalığın etrafa yayılmasını sağlar. Hastalığın yayılmasında rüzgarın ve yağmur damlalarının rolü büyüktür.

Kültürel mücadele

-Hastalıklı bitki artıkları yakılarak imha edilmeli,

-İyi bir yabancı ot mücadelesi yapılmalı,

-Dengeli gübreleme yapılmalı, aşırı azotlu gübrelemelerden sakınılmalı,

-Dayanıklı çeşitler tercih edilmeli,

-Sık ekimden kaçınılmalı, dikim sıralarının yönü rüzgar sirkülasyonuna fırsat verecek şekilde planlanmalı,

Kimyasal Mücadele

Hastalığın her yıl görüldüğü ve ekonomik düzeyde zarar meydana getirdiği yerlerde mutlaka korucu ilaçlamalara yer verilmelidir. Bunun için hastalığın ilk belirtileri görülür görülmez ilaçlamalara başlanmalı ve duruma göre 7- 10 gün ara ile ilaçlamalara devam edilmelidir.