TANIMI VE YAŞAYIŞI
Agrotis ipsilon erginleri 40-47 mm, A.segetum erginleri ise 35-40 mm kanat açıklığına sahip siyahımsı vücutlu kelebeklerdir. En belirgin özelliği, ön kanatlarda genellikle kahverengimsi biri böbrek, diğeri yuvarlak şekilde iki lekenin olmasıdır. Ayrıca A.ipsilon’da böbrek şeklindeki lekeye bitişik siyahımsı üçgen şeklinde bir leke; A.segetum’da ise kanat dip kısmında bulunan çizgiye bitişik, siyahımsı, kısa çubuk şeklinde bir leke vardır. Bu iki özellik pratikte her iki türü birbirinden ayıran önemli bir özelliktir. Antenler erkeklerde çift taraflı tarak şeklinde, dişilerde iplik gibi düzdür. Yumurtalar ortalama 0.65 mm çapında, üstten hafifçe basık küre şeklindedir. İlk bırakıldıklarında sarımsı beyaz, açılmaya yakın siyahımsı kahverengi olurlar. Genç larvalar, parlak, tüysüz, esmer renklidir. Larva olgun hale gelinceye kadar 6 dönem geçirir. Her dönemde farklı desenlere sahiptirler. Olgun bir larvanın boyu 35-40 mm’dir. Renkleri griden siyaha kadar değişebilir. Pupa kırmızımsı kahve renkli ve 16-20 mm boydadır. Kışı pupa veya larva halinde toprakta veya bitki artıkları arasında geçirir. Nisan sonu veya mayıs başından itibaren kelebek çıkışları başlar ve kısa bir süre sonra çiftleşirler. Dişiler yumurtalarını bitki saplarına, yaprak üzerine veya toprağa teker, teker yada gruplar halinde bırakırlar. Bir dişi 1000-1800 yumurta bırakır. Yumurtalar sıcaklığa ve neme göre 8-10 gün içinde açılır. Genç larvalar bitkilerin yaprakları ve çiçek sürgünleri ile beslenirler. Işıktan hoşlanmadıkları için gündüzleri toprakta bitki köküne yakın bir yerde kıvrılmış bir durumda bulunurlar. Güneş battıktan sonra sabaha kadar toprak yüzünde gezerek beslenirler. Gelişmesini tamamlayan larvalar pupa olmak için toprağın 8-10 cm derinliğinde, topraktan hazırladıkları bir odacık içinde pupa olurlar. Pupa süresi 10-15 gün kadardır. Yılda 2 döl verirler.
ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Bozkurt larvaları birinci ve ikinci dönemlerinde bitkilerin taze sürgün ve yapraklarını kemirip yiyerek zarar yaparlar. Sonraki dönemlerde, sadece geceleri toprak yüzüne çıkarak genç körpe bitkileri kök boğazından kesmek veya kemirmek suretiyle bitkinin kırılıp, kurumasına neden olurlar. Popülâsyonun yüksek olduğu yıllarda ekimin yenilenmesini gerektirecek kadar zararlı olabilirler. Zararlıyı ülkemizin hemen hemen tüm ayçiçeği ekim alanlarında görmek mümkündür
KONUKÇULARI
Polifag bir zararlıdır. Mısır, ayçiçeği, tütün, şekerpancarı, yabancı otlar, pamuk, yem bitkileri, süs bitkileri, meyve çöğürleri ve sebzeler konukçularıdır.
DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Parazitoitleri: Macroceutrus collaris (Spinola) (Hym.: Braconidae) Meteorus rubens (Neess.) (Hym.: Braconidae)
MÜCADELESİ
Kültürel Önlemler
– Sonbaharda ayçiçeği tarlalarının sürülmesi kışlayan bozkurtların ölümüne neden olacağı için oldukça yararlıdır.
– İlkbaharın başından itibaren tarlalarda yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. Böylece bozkurtların yabancı otları konukçu olarak seçmeleri ve dolayısıyla tarlaya yumurta bırakmaları önlenmiş olacaktır.
Kimyasal Mücadele
Kimyasal mücadelede zehirli yem kullanılır.
İlaçlama zamanı
Bir metrekarede 1-3 adet larva bulunduğunda, ilaçlamaya geçilmelidir.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
İlaçlama tekniği
Zehirli yemin hazırlanması: 10 kg kepeğe önerilen dozdaki ilaç iyice karıştırılır. Daha sonra bu karışıma 500 g şeker veya pekmez ilave edilerek suyla hamur halini almayacak şekilde nemlendirilir. Zehirli yemin uygulanması: Uygulama sırasında en önemli etkenlerden biri toprağın tavında olmasıdır. Çünkü larvalar genellikle kuru toprak üzerinde gezinmezler. Bu gibi durumlarda mücadeleden iyi sonuç alabilmek için hazırlanan zehirli yem, olanaklar ölçüsünde yağmur veya sulamadan sonra, akşamüzeri uygulanmalıdır. Hazırlanan zehirli yem bitki köklerine yakın yerlere dekara 5-6 kg gelecek şekilde eldiven giyilerek serpilmelidir.
Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünü
