TANIMI VE YAŞAYIŞI
Çayır tırtılı [Loxostege sticticalis (L.)] ergini, kanatları
üzerinde beyaz sarı renkli çizgi ve lekeler olan, açık kahverenginde bir
kelebektir. Vücut uzunluğu 10-12 mm, kanat açıklığı 19-26 mm’dir. Dinlenme
anında abdomen ucu dişilerde kanatlar altında kalmakta, erkekler de ise açıkça
görülmektedir Oval şekilli ve parlak olan yumurta önce şeffaf ve renksiz olup,
daha sonra portakal sarısına, larvanın çıkışına yakın griye döner. Yumurtalar
0.8–1.0 mm boyunda olup, 2–20 tanesi bir arada bırakılır. Zararlının 5 larva
dönemi vardır. Birinci dönem larva boyu 1.5–2.5 mm, son dönemde ise 18–25
mm’dir. Olgun larva siyaha yakın yeşil renkli olup, sırt ve yanlarında boydan
boya uzanan açık ve koyu renkli çizgiler vardır. Pupa 8-13 mm uzunluğunda ve
3-4 mm genişliğindedir. Toprakta silindirik ve içi ağ ile örülü bir kokon
içinde bulunur. Kışı pupa kokonu içinde olgun larva olarak toprağın 5-7 cm
derinliğinde geçirir. İlkbahara girerken pupa olur. Pupa süresi 14-18 gün olup
bunun ilk 4-5 günü prepupa süresidir. İlk erginler nisan ortalarında uçmaya başlar.
Gece aktif olup, gündüz hareketsizdirler. Polen tozu ve nektar ile beslenen
dişiler iki hafta kadar yaşar ve bir dişi 60-400 yumurta bırakır. Yumurtalar
özellikle sirken (Chenopodium spp.) ve diğer yabancı ot yapraklarının alt
yüzüne bırakılır. Yumurtalar 2-10 günde (genellikle 4-6 gün sonra) açılır.
Yumurtadan çıkan larva bitkiler üzerinde beslenmeye başlar. Larva 1-2 gömlek
değiştirdikten sonra kültür bitkisine geçer, burada oburca beslenerek
yaprakların sadece damarlarını bırakır. Popülâsyonun yüksek olduğu yerlerde tüm
yeşil aksam zarar görür. Olgunlaşan larva pupa dönemini geçirmek üzere toprağa
iner. Besin ve iklim şartlarına göre larva dönemi 14-22 gün sürmektedir. Bir
yılda 2–5 döl verir.
ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Bitkilerin yaprak, tomurcuk ve çiçek yapraklarını yiyen
larvalar, salgın yıllarında bitkileri tamamen yapraksız bırakabilirler. Zararlı
Marmara, Ege ve Karadeniz Bölgeleri’nde saptanmıştır.
KONUKÇULARI
Polifag bir zararlı olup, 40 familyaya ait 150 den fazla
bitki türü konukçusudur.
DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Doğal düşmanları bilinmemektedir.
MÜCADELESİ
Kültürel Önlemler
Bu zararlı ile mücadelede kültürel önlemler çok önemlidir.
Bu önlemlerle çayır tırtılı daha sık ve büyük sorunlara neden olduğu ülkelerde
bile önemli bir problem olmaktan çıkmıştır. Bu önlemler;
– Sonbaharda tarlalar
derin sürülmelidir. Böylece pupa kokonlarının bir kısmı derine düşmekte ve
kelebek toprak yüzüne çıkamamaktadır. Bir kısım kokonlar ise toprak yüzünde
kalarak kuşlara yem olmakta veya kış soğuklarından etkilenmektedir.
–
İlkbaharda yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. Böylece yabancı otlara
bırakılmış yumurtalar ve larvalar yok edilmiş olur. Kültür bitkilerinde de
yabancı ot mücadelesinin sürdürülmesi aynı faydayı sağlayacaktır.
– Yonca,
tırfıl, üçgül gibi yem bitkilerinin erken biçilmesi de popülâsyonun kırılması
bakımından önemli bir yöntemdir.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
Bir bitkide 3-5 adet larva veya metrekarede 20 adet larva
saptandığında mücadeleye başlanmalıdır. Mücadele en geç üçüncü dönem larvalara
karşı yapılmalıdır. Dördüncü ve beşinci dönemlerde başarı zordur.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri”
kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada hidrolik tarla pülverizatörü, sırt pülverizatörü
(mekanik, otomatik, motorlu) veya sırt atomizörü kullanılır.
İlaçlama tekniği
İlaçlama sabah veya akşam saatlerinde, rüzgârsız bir havada
yapılmalıdır. İlaçların yaprakların alt yüzlerini de kaplayacak şekilde
atılmasına özen gösterilmelidir.
Ruhsatlı Bitki Koruma
Ürünü
|
Bitki Adı
|
Etken madde
|
Dozu
|
İlaçlama/Hasat arasındaki süre
|
|
AYÇİÇEĞİ
|
25 g/l Deltamethrin
|
25 ml / ad
|
3 gün
|
