TANIMI VE YAŞAYIŞI
Agrotis ipsilon (Hufn.) erginleri 40-47 mm, A. segetum (Schiff.) erginleri ise 35-40 mm kanat açıklığına sahip siyahımsı vücutlu kelebeklerdir. En belirgin özelliği, ön kanatlarda genellikle kahverengimsi biri böbrek, diğeri yuvarlak şekilde iki lekenin olmasıdır. Ayrıca A. ipsilon’da böbrek şeklindeki lekeye bitişik siyahımsı üçgen şeklinde; A. segetum’da ise kanat dip kısmında bulunan çizgiye bitişik, siyahımsı, kısa çubuk şeklinde bir leke vardır. Bu iki özellik pratikte her iki türü birbirinden ayıran önemli bir özelliktir. Antenler erkeklerde çift taraflı tarak şeklinde, dişilerde iplik gibi düzdür. Yumurtalar ortalama 0.65 mm çapında, üstten hafifçe basık küre şeklindedir. İlk bırakıldıklarında sarımsı beyaz, açılmaya yakın siyahımsı kahverengi olurlar. Genç larvalar, parlak, tüysüz, esmer renklidir. Larva olgun hale gelinceye kadar 6 dönem geçirir. Her dönemde farklı desenlere sahiptirler. Olgun bir larvanın boyu 35-40 mm’dir. Renkleri griden siyaha kadar değişebilir. Pupa, kırmızımsı kahve renkli ve 16-20 mm boydadır. Her iki türde ergin uçuşları genellikle mart ayında başlar. Sıcak geçen kış koşullarında şubatın ikinci yarısında da ergin uçuşları olabilmektedir. Kelebekler gündüzleri, gölgeli, loş, nemli yerlerde yabancı otlar içerisinde saklanıp, gece aktiftirler. Erginler gece çiftleşerek yumurtalarını nemli yerlerdeki bitkilerin gövdelerine, yere yakın yapraklara, bitkinin bulunmadığı durumlarda ise nemli topraklara da bırakırlar. Bir dişi 300-1500 adet yumurta bırakabilir. Yumurtalar 4- 14 günde açılır. Yeni çıkan larvalar gündüzleri beslenmesine rağmen üçüncü dönem ve daha büyük larvalar gündüzleri toprakta saklanırlar. Larvalar genellikle gece aktif olmakla birlikte, serin ve bulutlu günlerde az da olsa gündüz de aktif olur. Larvalar toprak rutubetine ve toprak tipine bağlı olarak toprak içinde 6-7 cm kadar derinliğe inebilir. Larva süresi 20-60 gündür. Pupa süresi 10-15 gündür. Erginler pupadan 10-25 günde çıkar. Larvalar gündüzleri zarar yaptıkları bitkilerin diplerinde veya çok yakınında toprak altında bulunurlar. Kışı Akdeniz Bölgesi’nde larva ve pupa, Ege Bölgesi’nde pupa halinde geçirir. Yılda Ege Bölgesi’nde 1–2, Akdeniz Bölgesi’nde 2–3 döl verir.
ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Bozkurt larvaları pamuk fidelerini keserek zarar verirler. Pamuk bitkilerini iki yapraklı dönemden 6-8 yapraklı oluncaya kadar kesebilir. Genç bitkileri genellikle toprak yüzünden keser. Fakat toprağın yumuşak ve toprak neminin aşağıda olması koşullarında toprak altından da kesebilir. Özellikle büyük larvalar, kesilen bitkileri toprak altına çekerek yapraklarını yer. Sıra boyunca zarar yapar. Geç ekim yapılan yerlerde ve yağışlı geçen ilkbahar aylarında yeniden ekim gerektirecek kadar ağır zarar yapabilir. Akdeniz Bölgesi’nde koşullara göre değişmekle birlikte, larva popülâsyonu genellikle nisan, mayıs ve haziran aylarının ilk yarısında yoğunluk kazanmaktadır. Haziran ortasından sonra genellikle larva popülâsyonu düşmektedir. Ülkemizde hemen hemen tüm bölgelerde yaygındır.
KONUKÇULARI
Polifag olup, pamuk, biber, domates, patlıcan, kabak, bamya, karpuz, susam, mısır, ayçiçeği, fasulye, marul, pancar, patates, yerfıstığı, tütün ve pek çok yabancı ot konukçusudur.
DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Parazitoitleri: Barylypa humeralis (Brauns) (Hym.: Ichneumonidae) B. carinata (Brischte) (Hym.: Ichneumonidae) Meteorus rubens Nees. (Hym.: Braconidae) Echinomyıa magricornis Zett. (Hym.: Braconidae) Apanteles sp. (Hym.: Braconidae) A. ruficrus Hal. (Hym.: Braconidae) Gonia bimaculata Wied. (Dip.: Tachinidae) G. cilipeda Rondani (Dip.: Tachinidae) Wagneria nigrans Meigen (Dip.: Tachinidae) Linnaemyia compta Fallen (Dip.: Tachinidae)
MÜCADELESİ
Kültürel Önlemler
─ Tarlaların kışın sürülmesine ve ilkbaharda ergin uçuşlarının başladığı dönemde otsuz bulundurulmasına özen gösterilmelidir. ─ Zararlının sorun olduğu tarlalarda erken seyreltme yapmaktan kaçınılmalıdır. ─ Geç ekimden kaçınılmalıdır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
Ekimden önce 1m²’de ortalama 2 larva veya küme halindeki yabancı otlarda ortalama 1 larva varsa tohum ilaçlaması yapılır. Çıkıştan sonra ise seyreltilmemiş pamukta 2 m sıra uzunluğunda ortalama 1 larva olduğunda yüzey ilaçlaması yapılır.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
Kullanılacak alet ve makineler
Tohum ilaçlaması için ilaçlama varili; yüzey ilaçlaması için hidrolik tarla pülverizatörü kullanılır.
İlaçlama tekniği
Tohum ilaçlaması için, önerilen ilaç dozu göz önüne alınarak, çiğit miktarına göre kullanılacak ilaç miktarı tartılır. Tartılan ilaç miktarı önceden ıslatılmış çiğite tamamen emdirilebilecek kadar (100 kg çiğit için kullanılacak su miktarı 15 lt kadardır) su içerisinde karıştırılır. Bu ilaçlı su ilaçlama varili içerisinde tamamen homojen olacak şekilde tüm çiğite karıştırılır.
Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünü
