TANIMI VE YAŞAYIŞLARI
Kargalar (Passeres: Corvidae):
Gri karga (Corvus cornix L.):Vücut uzunluğu 36-48 cm’dir. Gaga, başın enseye kadar olan kısmı, gaga altı, kanat, kuyruk ve bacak tüyleri donuk siyah renklidir. Sırt kısmında kuyruk başlangıcının üstü ve altı ile ense, karın ve göğüs açık külrengi-gri renktedir. Erkekleri dişilerden daha büyükçedir.
Taçlı karga (Corvus corone Vicil.):
Vücut uzunluğu 35-43 cm’dir. Vücut tamamiyle parlak siyah, gaga çok kuvvetli ve siyah olup ayaklar siyahtır.
Ekin kargası (Corvus frugilegus L.):
Vücut uzunluğu 37-45 cm’dir. Vücut tüyleri siyah, menekşe rengi gölgeli, bacak tüyleri kaba ve uzundur. Gaga silindirik olup, yanları ve altı peçelidir. Gaga gri-siyah noktalıdır.
Şehir kargası (Corvus monedula L.):
Vücut uzunluğu 305-370 mm’dir. Genel olarak siyah renkli olup, ensesi gri ve gaga kısadır. Gözlerin çevresi gridir.
Kuzgun (Corvus corax L.):
Vücut uzunluğu 569-650 mm’dir. Vücut tamamıyla siyah olup sert ve yelpaze bir gaga vardır. Gaga ve gırtlak tüyleri saçaklıdır. Diğer kargalara oranla çok iri yapılıdır.
Serçeler (Passeres: Passeridae):
Şehir serçesi (Passer domesticus L.) Vücut uzunluğu 150-180 mm’dir. Erkekler koyu gri ve kahverenginde olup ense kahverengi, başın tepesi gri, göğüs siyahtır. Dişiler erkeklere nazaran daha açık kahverenklidir.
Bataklık serçesi (Passer hispaniolensis Temm.):
Vücut uzunluğu 150-165 mm’dir. Ergin erkekte başın üst kısmı kakao renginde, yanları beyazdır. Gerdan siyah olup kursak üzerinde beyaz çizgiler vardır. Sırt açıklı koyulu kahverengi lekelidir. Ergin dişi, erkeğe oranla daha soluk renklidir. Başın üst kısmı düz bej-kahve, sırtı açık kahverengi gri lekeli, karın kısmı ise kirli beyazdır. Gaga erkekte siyah, dişide açık renklidir.
Dağ serçesi (Passer montanus L.):
Vücut uzunluğu 150-180 mm’dir. Erkeklerde başın üstü ve ense kahverengi, başın yanları beyaz, karın grimsi beyazdır. Vücudun üst kısmı gri, kanatlar ve kuyruk gri-açık kahverengidir. Dişilerde hakim renk gridir.
Sığırcık (Sturnus vulgaris L.) (Passeriformes: Sturnidae):
Vücut uzunluğu 175-225 mm’dir. Vücut siyahımsı yeşil ve çillidir. Kuyruk telekleri çilli, gaga uzundur. Gagaları kışın koyu renkli, yazın limon sarısı renktedir. Dişiler genellikle kışın tüy dökerler. Kuşlar genellikle şubat ayının sonlarında çiftleşir. Mart ve nisan aylarında birkaç kez yumurtlarlar. Dağ serçeleri nisan sonları ile mayıs başlarında Güneydoğu Anadolu Bölgesine gelir ve ağaçlıklarda yuvalanır. Bir hafta içinde hazırlıklarını tamamlayıp yumurtlamaya başlar. Bıraktığı yumurta sayısı ortalama 5 gün (2-7) olup, kuluçka süresi 15 gündür. Yavrular 15 günde uçkun hale gelir ve ağaçlıklarda kaldıkları 45-60 gün süresince 1 döl verirler. Bataklık serçeleri, yuvalarını köyler civarında ve su kaynaklarına yakın, 10-35 m yükseklikteki kavak, çam, menengiç, söğüt ağaçları ve meşeler üzerine yaparlar. Bir defada bıraktıkları yumurta sayısı ortalama 4 gün (2-6) olup, kuluçka süresi 15- 16 gündür. Yavrular 15 günde uçkun hale gelirler. Yılda 2 defa kuluçkaya yatarlar. Marmara Bölgesinde bataklık serçesinin yılda 1 döl verdiği tespit edilmiştir. Şehir serçeleri yuvalarını, yerleşme alanları yakınında, küçük ağaçlara ve çatı aralarına yaparlar. Sığırcık yuvaları evlerin saçak altlarında, harabelerde, ormanlardaki ağaçlarda bulunur. Sığırcıklar nisan ayında 4-7 yumurta yaparlar. Çoğunlukla temmuz ayında ikinci defa yumurtlarlar. Üreme dönemlerinde dağınık halde bulunan sığırcıklar daha sonra büyük sürüler oluştururlar. Kargalar yuvalarını kayalık yerlere ve yüksek ağaçlar üstüne yapar ve çamurla çok iyi sıvarlar. Ortalama olarak kargalar 30-100, serçeler 15-40, sığırcıklar 15-20 yıl yaşarlar.
ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Kuşlar genel olarak bütün tarımsal ürünlerde zararlı olmaktadır. Serçeler ve sığırcıklar hububatta süt olumu döneminden itibaren, kargalar ise sarı olum döneminde daha çok zararlıdırlar. Danedeki bu zararların yanında ekim sırasında atılan tohumları veya çimlenen tohumları yiyerek de zarar yaparlar. Zararlı kuşların bu zararları yanında, meyve gözlerine, daha sonra meyveleri delmek ve dalından düşürmek, tahrip etmek gibi zararları da vardır. Başaklarda ve ayçiçeği tarlalarında daneleri yere dökerek oluşturdukları zararlar, yediklerinden çok fazladır. Sığırcıklar ise özellikle Ege Bölgesinde zeytinlerde büyük zararlar oluşturmaktadır. Bir sığırcığın midesinde 8 zeytin tanesinin saptanmış olması, milyonluk sürülerin oluşturabileceği zararın boyutunu göstermektedir. Dağ serçeleri özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, Bataklık serçeleri özellikle Güney Doğu, Batı Anadolu, Orta Anadolu ile Marmara ve Trakya Bölgesinin bazı kesimlerinde, sığırcıklar Ege Bölgesi ve Karadeniz’de zararlı olmaktadır. Kargalar tüm bölgelerde bulunmaktadır.
KONUKÇULARI
Bütün tarımsal ürünler konukçularıdır.
DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Kerkenez, atmaca, şahin, kuzgun ve yılanlar başlıca doğal düşmanlardır.
MÜCADELESİ
Mekanik Mücadele
Zararlı kuşlar yılın belirli dönemlerinde zararlı olmalarına karşın, özellikle yavru büyütme dönemlerinde zararlı böcekleri yemek suretiyle faydalı da olmaktadırlar. Bu nedenle mücadeleleri zararlı olmaya başladıkları an yapılmalıdır. Zararlı kuşlara karşı en iyi mücadele yöntemi mekanik mücadeledir. Bunlar:
– Yumurtalarını toplamak ve yuvalarını bozmak,
– Kaçırmak için rüzgârlardan ses yapan, güneşte parlayan (alüminyum veya polietilen) levhalar asmak,
– Kendi ölüsünü asmak,
– Münavebe yapmak ve hasadı geciktirmeme,
– Tüfekle vurmaktır. Yuva bozma işlemi, birinci kuluçka devresinde, yumurta açılımı %50’nin üzerinde olduğu zaman yapılmalıdır. Yuvalar erken bozulursa, tekrar yuva yaparlar ve yumurta bırakırlar. Yuvalar geç bozulursa yavrular uçar, popülasyon ve zarar 2-3 kat artar. Yuva bozma işlemi, tek yuva kalmayacak şekilde yapılmalıdır. Bilhassa gruplar halinde yaşayan kuşlar için bu önemlidir.
Kullanılacak alet ve makineler
İki veya üç ayaklı uzun merdivenler, 2-6 metre uzunluğunda sırıklar, bir kısmının ucuna demir çubuktan yapılmış 3 parmaklı çatallar, diğer bir kısmının ucuna, arkasında demir çengeli bulunan yarımay şeklinde bıçaklar monte edilmelidir. Tüfek ve çeşitli levhalar kuşlarla mücadelede kullanılan diğer araçlardır.
UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bozulan yuvalar sayılarak kaydedilir. Yeni yapılan yuvalar 7 ve 10 gün sonra sayılır. Bozulan ve yeni yapılan yuva sayısı mukayese edilerek etki oranı tespit edilir.
