TANIMI VE YAŞAYIŞI

İplik şeklindeki Muz spiral nematodu [Helicotylenchus multicinctus (Cobb)] ergininin vücut uzunluğu ortalama 0.5 mm’dir. Nematod gömlek değiştirdiği veya öldüğü zaman spiral şeklini aldığından bu isim verilmiştir. Muz spiral nematodu, muz köklerinin etrafındaki toprakta çok az bulunmaktadır. Nematodun dişi, erkek, larva ve yumurtası muz köklerinin içinde bulunmakta ve hayatlarını kök içinde tamamlamaktadırNematodun topraktaki popülâsyon yoğunluğu nisan ve eylül aylarında artmakta, yaz aylarında ise düşmektedir. Kökteki nematod yoğunluğu ise temmuz-ağustos aylarında en yüksek seviyede olmaktadır. Bulaşık muz bahçelerindeki toprak ve muz köklerinde her zaman nematodun bulunması mümkündür. Nematod dört larva dönemine sahiptir. İlk dönemini yumurta içinde geçirir. Tüm larva ve ergin dönemlerinde bitkiyi enfekte edebilir.

ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI

Muz spiral nematodu zararlı olduğu diğer bitkilerde dış parazit (ektoparazit) olduğu halde, yalnız muzlarda iç parazittir (endoparazit). Muz köklerinin her noktasından girerek zarara neden olmaktadır. Nematodun zarar vermiş olduğu bitki kökünün korteks tabakasında gözle görülebilen kahverengi lekeler oluşur. Köklerde meydana gelen zarar muzlarda gelişmeyi önlemekte, boyları küçültmekte, gövdede yumuşama ve yapraklarda sararmalara neden olmaktadır. Bu zarar sonucunda muz salkımlarındaki parmaklar yeterince gelişemediğinden, beklenen ürün elde edilememektedir.Nematod, toprakta yüzeysel olarak yayılan ve en fazla 1 metreye kadar toprak derinliğine inebilen muz köklerinin çürümesine neden olmaktadır. Bitkinin köklerinin çürümesi nedeniyle rüzgâr ve şiddetli yağmurlar bitkiyi devirebilmektedir. Bu nematodlar Akdeniz Bölgesinde muzlarda %20 oranında zarara neden olmaktadır.

KONUKÇULARI

Başta muz olmak üzere ananas, kakao, tatlı patates, turunçgil, şeker kamışı, mango, kahve, mısır, yağ palmiyesi, pirinç, avokado, çay ve asma konukçuları arasındadır.

MÜCADELESİ

Karantina Önlemleri

Karantinaya tabi bir nematod olması nedeniyle, temiz alanların bulaştırılmamasına dikkat edilmelidir.

Kültürel Önlemler

 – Muz bahçeleri tesis edilirken, gerek toprak gerekse üretim materyalinin nematoddan ari olması gerekmektedir.

– Konukçu olmayan bitkiler münavebeye sokulmalıdır. 

– Bulaşık alanların sökümden sonra 8 hafta süreyle su altında bırakılması popülâsyonu önemli oranda düşürmektedir. 

– Dayanıklı muz çeşitleri kullanılmalıdır. 

– Doku kültürü ile çoğaltılmış üretim materyali kullanılmalıdır.

– Uzaklaştırıcı (repellent) etkisi nedeniyle, bitki sıra aralarına baklagil bitkileri ekilerek nematodun yayılması engellenebilir.

Fiziksel Mücadele

Sıcak su ile muamele şekli çok etkili bir yöntem olmakla birlikte uygulama zorluğu vardır. Yavru bitkiler dikimden önce 15–25 dakika süreyle 55°C’deki suda bırakılarak nematodların öldürülmesi sağlanır.

Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele, boş saha ve vejetasyon döneminde yapılan toprak ilaçlamaları şeklinde uygulanır.