(Aspergillus niger) 

Tanımı ve Yaşayışı

Aspergillus niger , toprak ve ürün artıklarında görülen fungal bir etmen meyve ve sebze bitkilerinin büyük bir kısmını etkilemektedir. Fungal etmen aynı zamanda tohum kökenli de olabilir. Fungal etmen her çeşit soğana depolarda ve taşıma esansında saldırmakta ve hastalık yapmaktadır. Soğanların uzun periyodlar yaklaşık 2-3 gün yüksek nem ihtiva eden depolarda muhafa edilirse, zarar çok daha şiddetli olabilir. Hastalık etmeni depolarda direkt olarak temas yolu ile olabileceği gibi mekanik ve hava akımları ile de sağlıklı bitkileri bulaştırabilir. Yüksek sıcaklıklar fungal etmenin gelişmesi için uygundur, gelişme 35 °C de en yüksek seviyede ve 13 °C de ise en düşük seviyede olmaktadır. Sporlar %80-86 gibi yüksek bir nisbi nemde çimlenmektedir. Siyah çürüklük yurdumuzda soğan, sarımsak, incir ve turunçgil meyvelerinde görülmektedir. Hastalık etmeninin konidium (spor ve spor taşıyıcı organları) siyah renkli olmasından dolayı, etmen siyah görünüşlüdür. Hastalık etmeni saprofit ve zayıf bir patojendir. Olgunlaşmamış ve çatlamış meyvelerde hastalık oluşturmaktadır. Portakal ya da incirde de hastalık yaralanmış ve çatlamış meyvelerde görülmektedir. Soğanlarda ise hastalık yaralı olanlarda hızlı gelişmekte, ama bunlarda yaralanma olmadan da kabuklar altında hastalık gelişmektedir.

Belirtileri
Soğan bitkileri olgunluk zamanında üst yeşil aksam ölürken, infeksiyon çoğunlukla yumruların boğaz kısımlarından gerçekleşmektedir. İnfektelen yumruların boğaz kısmının etrafında siyah bir renklenme gösterir. Bu ana hastalık belirtisi hastalık sporlarının varlığından kaynaklanmaktadır. Etkilen kısımlardaki kabuklar buruşmaktadır. Fungal etmenin spor yığınları en dış kabuklar arasında ve damarlar boyunca çizgiler şeklinde dizilmektedir. İnfeksiyon en dıştaki dokulardan içeri doğru ilerler ve fungal etmenin ürettiği bazı enzimler ile soğan yumruları yumuşayabilir. Hastalığın ileri devrelerinde tüm soğan yumruları siyaha dönebilir ve sekonder bakteriyel yumuşak çürüklük etmenleri yumruların çürümesine neden olabilir. Bazı soğanlarda yüzeysel bir hastalık belirtisi görülmeyebilir.

Mücadelesi

Kültürel Mücadele
-Hastalık etmeni depolarda ciddi problemlere neden olduğundan depo sıcaklıklarının ve neminin iyi ayarlamalı ve havalandırmaya önem verilmeli.
-Hasattan hemen sonra soğanları hızlı ve iyi bir şekilde kurumaları sağlanmalı.
-Tüm işleme esnasında soğanların yaralanma ve ezilmemesine dikkat edilmeli.

Kimyasal Mücadele: Zirai kimyasal ilaç olarak koruyucu fungisitler (Chlorothalonil, Mancozeb ve Maneb) ya da diğer hastalıklar için yapılan mücadele yeterli olmaktadır.

Kimyasal Mücadele: Ruhsatlı etken madde yoktur.