(Pyrenochaeta terrestris)

Tanımı ve Yaşayışı

Phoma terrestris (Eşeyli formu; Pyrenochaeta terrestris (Hansen) G.W.&L.) fungal etmen Pempe Kök lekesi hastalığından sorumlu patojendir. Fungal etmen başlıca soğanlarda büyük problemler oluşturmaktadır. Sarımsakta hastalıktan etkilenmekte, fakat hastalık ekonomik seviyede zarara çoğunlukla neden olmamaktadır. Fungal etmen soğanların köklerini direkt olarak infekte edebilir, yaralanmalar infeksiyon için gerekli değildir, ama bitkiler daha duyarlı hale gelmektedir. Fungal etmen toprakta ve bitki artıkları üzerinde uzun süre canlılığını koruyabilir ve fungal etmenin sporları sulama suyu ve aletler ile taşınmaktadır. Hastalık etmeni bir çok ülkede görülmekte ve soğanların en önemli hatalıklarından biridir. Pempe kök çürüklük etmeni bitkilerin köklerine saldıran, fakat yumrularda hastalık yapmayan bir kaç soğan hastalıklarından biridir. Fugus için optimal sıcaklık derecesi yaklaşık olarak 28 °C civarındadır, fakat 18°C gibi düşük sıcaklıklarda da infeksiyon mümkündür. İlk hastalık belirtileri tam kesin olmamakla birlikte Nisan ortalarında görülmeye başlar ve hastalık sıcaklık artışı ile orantılı olarak artmaktadır. Hastalığın etkisi toprağın eriyebilir tuz seviyesinin yüksek olması ve kurak koşullarda artmaktadır.

Belirtileri

Hastalık ya genç bitkilerde ya da daha sonra soğanın ileri dönemlerinde görülebilir. İnfektelene kökler ilk önce sarıya döner, sonra pembe bir renk alır, daha sonra parlak pembe ile kırmızı bir renge döner ve sonunda soğanlar kururken koyu mor bir renk almaktadır. Daha sonra oluşan köklerde ya hastalıklı olur veya ölürler. Küçük bitkiler hastalıktan dolayı ölmeyebilir. Farklı olarak bitkilerin yumruları normal bir gelişme göstermez, yumruların büyüklüğünde ve canlılığında azalma gözlenir ve bitkide genel bir bodurluk görülür. Fusarium hastalığıda yaşlı soğan bitkilerinin köklerinde pembe çürüklüğe neden olabilir, mikroskopik olarak böyle bitkiler ayırt edilebilir. Ayrıca Fusarium köklerden başka yumrularda da hastalık yapmaktadır.

Mücadelesi

Kültürel Mücadele

-Dayanıklı çeşitler kullanılmalı.

-Bitkileri yaralamadan ve böcek zararlarında korumalı.

-Devamlı aynı tarlada soğan yetiştiriciliğinden kaçınılmalı.

-Ürün rotasyonu (5 yıl gibi) iyi sonuç vermemekle birlikte tavsiye edilmektedir.

-Hastalık etmenine konukçuluk yapan bitkiler yetiştirme ortamlarından uzaklaştırılmalı, ve konukçuluk yapan ürünleri mütakip soğan yetiştiriciliği yapılmamalı.

-Toprak solarizasyonun hastalık etmeninin etkisini azalttığı bildirilmektedir.

-Bitkileri uygun gübreleme ve sulamaya tabii tutmalı.

Kimyasal Mücadele: Metam sodium ve chlorıpicrin gibi toprak ilaçları tavsiye dilmekte, fakat kullanımı ekonomik olmayabilir.