(Clavibacter michiganensis subsp.)
Tanımı ve yaşayışı
Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Spieckermann and Kotthoff) Davis et al. = Corynebacterium sepedonicum (Spieckermann and Kotthoff) Skaptason and Burkholder özellikle tohumluk patateslerin en korkutucu bakteriyel hastalıklarındandır. Bakteriyel etmen depolarda ya da toprakta olumsuz kış koşullarını geçirir ve bir kez hastalık başladıysa hızla çoğalmaktadır. Bu sebebten dolayı, sıfır (0) hastalık indeksi, özellikle tohumluk yumruar için istenmektedir yani yumruların kesinlikle hastalık etmeninden ari olması gerekir. Bunun anlamı tohumluk üretimi yapılanbir yerde hastalık görüldüyse o bölgeden kesinlikle tohumluk yumru üretimine gidilmeyecektir. Yumrulardan başaka hastalık etmeni sezon aralarında bulaşık alet ve ekipmanlar üzerinde de canlı kalabilir. Bu alet ve ekipmanların yüzeyleri dondurucu soğuklara maruz kalsa bile bakteriyel etmenin canlı kalması mümkün olabilir. Ayrıca tarlada kalan yumrularda bakteriyi bir sonraki sezona taşıyabilir. Bakteriyel etmen yumrulara yaralardan girmektedir. Bu yüzden hastalık etmeninin bitkilere bulaşması için en uygun zamanların yumruların tohumluk içinkesildikleri zamanlardır. Bulaşıklı bir yumruyu kesen bir alet en az 20-100 adet diğer yumruyu bulaştırdığı bildirilmektedir. Hastalık ayrıca hasat makineleri ile yapılıyorsa, bulaşmalar hasat sırsında da olmaktadır. Bakteriyel etmenlerin toprakta yaşayan bazı böcekler ile de taşınması mümkündür. Bakteriyel etmen sulama suyu ve yağmur suları ilede sağlıklı bitkilere taşınabilir. Bakteriyel etmen infektelen bitkilerin iletim demetlerine (ksilem) hareket eder. Hastalık etmeninin en uygun gelişim sıcaklıkları 20 -22 °C` dir. Bakteriyel etmen şekerpancarı bitkilerinde hastalık oluşturmadan kolonize olmasına rağmen, patates doğal olarak infektelenen tek konukçu durumundadır. Diğer solonaceus bitkiler (domates, ve patlıcan gibi) laboratuvarda başarılı şekilde inokule edilebilmekte, ama hastalık doğal ortamlarda ortaya çıkmamaktadır.
Hastalık Belirtisi
✓ Hastalık etmeni bir bakteridir ve karantinaya tabidir. En önemli yayılma yolu enfekteli tohumluk patatesler, bulaşık konteynırlar, ekipmanlar ve depolardır.
✓ Belirtiler genellikle vejetasyon döneminin sonlarında ortaya çıkar.. Solgunluk en alttaki yapraklardan başlar. Bitkinin tamamında ya da sapın sadece bir tarafında görülebilir. Yaprakların kenarları içeri ve yukarı doğru kıvrılır. Yapraklarda önce donuk açık yeşil renk, sonra grimsi yeşil rast gele bir beneklenme, sararma ve son olarak kahverengi nekrotik alanlar oluşur.
✓ Enfekteli saplar enine kesildiklerinde, iletim dokusunda renk değişikliği belirgin değildir.
✓ Yumrular enine kesildiğinde iletim demeti etrafında dar, şeffaf (cam gibi), krem-sarı renkli alanlar görülür. Daha sonra bu alanlarda kahverengi renk değişikliği oluşur.
✓ Daha ileri evrelerde renk değiştiren bölge yumuşar.
✓ Bu yumrular sıkıldıklarında dış doku kolaylıkla iç dokudan ayrılır ve kremimsi, peynir gibi, kokusuz bakteriyel akıntı ortaya çıkar.
✓ Hastalık ilerledikçe gözlerin etrafında kırmızımsı kahverengi lekeler görülür.
✓ Yumru kabuğunda çökük alanlar ve çatlaklar oluşur.
✓ Hem hassas hem de tolerant çeşitlerde orta şiddetteki enfeksiyonlar, yumrularda latent enfeksiyonlara sebep olmaktadır. Latent enfeksiyonları tespit etmek ancak laboratuar analizleri ile mümkündür.
✓ Yumru belirtileri Ralstonia solanacearum (Patateste bakteriyel kahverengi çürüklük hastalığı) tarafından oluşturulan belirtilerle karıştırılabilir.
Hastalığın Görüldüğü Bitkiler: Patates
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal olmayan mücadele
✓ Hastalığı oluşturan bakteri karantinaya tabidir. Bu nedenle hastalığın görüldüğü tarlalarda patates dikimine 3 yıl süreyle izin verilmemelidir. Bu süre içerisinde tarla kendi gelen (kendiliğinden yetişen) patates bitkileri yönünden kontrol edilmeli ve bunlar sökülüp imha edilmelidir.
✓ En önemli mücadele metodu hastalıktan ari, sertifikalı tohumluk yumruların kullanılmasıdır.
✓ Patates tohumlukları kesilmeden dikilmelidir.
✓ Patates üretiminde kullanılan her türlü alet, ekipman ve depolar ile nakilde kullanılan tüm araçlar çamaşır suyuyla yüzeyleri en az 10 dakika süreyle temas edecek şekilde dezenfekte edilmelidir.
✓ Patates çuvalları ve paketlemede kullanılan diğer materyaller bir defa kullanılmalıdır.
Kimyasal Mücadele: Etkin ve ekonomik bir kimyasal mücadele yöntemi yoktur.
