Erginler bitkinin büyüme noktalarında ve taze yapraklarda larvalar yaprağın alt yüzünde bulunurlar.
Yumurtadan çıkan larva çok hareketlidir.
Kısa bir süre sonra hareketsiz bir devreye girer ve ergin oluncaya kadar hareketsiz dönemi devam eder.
Seralarda mevsim boyunca görülebilirler.
Yılda 9-15 döl verirler.
Zarar Şekli
Larva ve erginler bitki özsuyunu emerek beslenirler.
Emgi sonucu yaprakta sararma meydana gelir.
Zararlı beslenme sırasında tatlı bir madde salgıladığından yapraklar üzerinde siyah bir tabaka oluşur ve bu kısımlar özümleme yapamaz.
Bu nedenle bitki zayıflar verim ve kalite düşer.
Bitkilerdeki azot miktarının azalmasına neden olurlar. Bu durum bitki büyümesini olumsuz yönde etkiler.
Virüs hastalıklarını taşırlar.
Zararlı Olduğu Bitkiler
En uygun konukçusu domates, patlıcan, hıyar olup; biber, kabak, kavun, fasulye gibi sebzelerde, tütün, pamuk ve süs bitkilerinde zarar yapar.
Ayrıca bamya, fasulye, patlıcan, patates, domates, biber, kabak, hıyar, marul ve lahana beyazsineğin zararlı olduğu bitkiler arasındadır.
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Olmayan Önlemler
Beyazsinek kışı yabancıotlar üzerinde geçirmektedir. Bu nedenle hasattan sonra tarla ve sera çevresindeki yabancıotlar doğal düşmanlar açısından incelenerek buna göre uygulama yapılmalıdır.
Yeterince sulama ve gübreleme yapılmalı, aşırısından kaçınılmalıdır.
Seralardaki giriş-çıkış ve havalandırma yerleri erginlerin girmesini önlemek amacı ile ince tel veya tül ile kaplanmalı, nem ve sıcaklık artışını önlemek için yeterli havalandırma yapılmalıdır.
Biyoteknik Mücadele
Seraya fide dikimi ile birlikte ilk ergin uçuşunu belirlemek üzere dekara 1 adet sarı yapışkan tuzak bitkinin 10-15 cm üzerinden asılır.
İlk ergin uçuşu belirlendikten sonra ise 10 m²’ye 1 tuzak gelecek şekilde 3 m aralıklarla ardışık olarak, tuzaklar aynı şekilde yerleştirilir.
Tuzaklar kirlendikçe yenisi ile değiştirilir.
Biyolojik Mücadele
Ülkemizde beyazsineğin fazla sayıda doğal düşmanı bulunduğundan doğal düşmanları koruyucu ve yoğunluğunu arttırıcı önlemlerin alınması ile zararlılar ile etkin bir mücadele yapılabilmektedir.
Zararlıların bulaşması ve yayılmasını önleyici hijyen kurallarına titizlikle uyulmalıdır.
Serada bulunan tüm hastalık ve zararlılara karşı kimyasal ilaç kullanılırken serada bulunan doğal düşmana yan etkisi en düşük olan bitki koruma ürünleri kullanılmalıdır.
Beyaz sineğe karşı biyolojik mücadelede Macrolophus caliginosus, Encarsia formosa ve Encarsia mundusbiyolojik ajan olarak tek veya karışım olarak kullanılabilir.
Biyolojik ajan salım miktarı, serada önceki yetiştirme dönemindeki beyaz sinek yoğunluğuna ve çevreden bulaşma durumuna göre belirlenebilir.
Doğal düşmanları korumak için gerekli önlemler alınmalıdır. Bu faydalılardan özellikle M. caliginosus Ege Bölgesi’nde çok etkilidir. Akdeniz Bölgesi’nde ise M.caliginosus ve Z. alanatus en önemli doğal düşmanlarıdır. Ülkemizde beyazsineğin fazla sayıda doğal düşmanı bulunduğundan doğal düşmanları koruyucu ve yoğunluğunu arttırıcı önlemlerin alınması ile zararlılar ile etkili bir mücadele yapılabilmektedir.
Özellikle zararlıların bulaşması ve yayılmasını önleyici hijyen kurallarına titizlikle uyulmalı ve serada bulunan tüm hastalık ve zararlılara karşı kimyasal ilaç kullanılırken serada bulunan doğal düşmana yan etkisi en düşük olan bitki koruma ürünleri kullanılmalıdır. Beyazsineğe karşı biyolojik mücadelede M.caliginosus, E.formosa ve E.mundus biyolojik ajan olarak tek veya karışım olarak kullanılabilir. E.formosa, T.vaporariorum’un; E. mundus, B. tabaci üzerinde daha etkilidir.
Ülkemizde serada beyazsinek türleri karışık olarak bulunduğundan bu iki parazitoitin birlikte kullanılması daha uygun olur. Beyazsineğin devamlı sorun olduğu ve Domates sarı yaprak kıvırcıklık virüsünün (TYLCV) yaygın olduğu yerlerde koruyucu olarak biyolojik mücadele yapılır. Bunun için fide dikiminden sonra serada erginler sarı tuzaklarda yakalanmaya başlayınca biyolojik ajanlar salınabilir.
Biyolojik ajan salım miktarı, serada önceki yetiştirme dönemindeki beyazsinek yoğunluğuna ve çevreden bulaşma durumuna göre belirlenebilir.
Beyazsinek larva yoğunluğu mücadele eşiğinin altında (5 adet birey/yaprak) ise düşük yoğunlukta biyolojik ajan, beyazsinek yoğunluğu 30 adet birey/yaprak’ın üzerinde ise yüksek yoğunlukta biyolojik ajan kullanılabilir.
Düşük yoğunlukta kullanılacak biyolojik ajanlar ve yoğunlukları: ─ E. formosa: 1 adet/m2 ; E. mundus: 1 adet/m2 ve M. caliginosus: 0.5 adet/m2 ─ E. formosa: 0.3 adet/m2 ve E. mundus: 0.3 adet/m2 ─ M. caliginosus: 0,17 adet/m2
Yüksek yoğunlukta kullanılacak biyolojik ajanlar ve yoğunlukları: ─ E. formosa: 3 adet/m2; E. mundus: 3 adet/m2 ve M. caliginosus: 1 adet/m2 ─ E. formosa: 0,6-0,9 adet/m2; E. mundus: 0,6-0,9 adet/m2 ─ M. caliginosus: 1 adet/m2
Tedavi edici (curative) olarak kullanılması durumunda; serada ergin uçuşları saptandıktan sonra, serayı temsil edecek şekilde belirlenen yaklaşık 20 bitkinin alt, orta ve üst yapraklarından birer adet koparılarak beyazsinek larvası sayılır. Yaprak başına 5 adet larva+pupa görüldüğünde, 5 adet beyazsinek larvasına 1 adet E. formosa pupası verilir.
Salınacak parazitoit miktarını belirlemek üzere yaklaşık 20 bitkinin alt, orta ve üst yapraklarından birer adet koparılarak yapraklar sayılır ve bir bitkide bulunan ortalama yaprak sayısı hesaplanır.
Bu yaprak sayısı, serada bulunan bitki sayısı ile çarpılarak, seradaki toplam yaprak adedi bulunur. Serada yaprak başına bir adet gelecek şekilde parazitoit pupası homojen olarak dağıtılır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
Genel olarak 5 dekarlık alan bir ünite olarak kabul edilir. Beyaz sinek ile bulaşık olduğu saptanan tarlaya köşegenler yönünden girilir. Patlıcan, kabak gibi büyük yapraklı bitkilerde her 5 adımda bir alt, orta ve üst yapraklardan olmak üzere 50 yaprak toplanır. Yaprak başına 5 larva+pupa olduğunda kimyasal mücadele uygulanır.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada, hidrolik tarla pülverizatörü, sırt pülverizatörü (mekanik, otomatik, motorlu) veya sırt atomizörü kullanılır.
İlaçlama tekniği
Bitkinin her tarafı ilaçla kaplanacak şekilde uygulama yapılır.
