Ceviz yaprak uyuzu (Aceria erinea Nalepa) 

Ceviz yaprak gal akarı (Aceria avanensis Bagdasarian) 

Tanımı, yaşayışı

Erginleri sarımsı krem renkli, şeffaf, ince, baş tarafı geniş ve abdomene doğru daralan havuç şeklinde bir yapıya sahip olup, iki çift bacaklıdır. Eriophyidae akarları, yaklaşık 0.1-0.3 mm boyutlarında olup, erkek ve dişi bireyler birbirine çok benzer ve yavaş hareket ederler. Bu türler ancak ceviz yaprakları ve meyvelerde oluşturdukları zarar ile tanınırlar. Protogyne (yazlık form) ve Deutogyne (kışlık form) diye iki farklı ergin döneme sahiptirler. Ayrıca, olumsuz iklim koşullarına dayanabilmek için Nymphopupa denilen ara bir dönem daha geçirirler. Kışı tomurcuklar içinde, kabuk altlarında, gövdedeki yarık ve çatlaklarda ergin halde geçirirler. İlkbaharda yaprak tomurcuklarının sürmeye başlamasıyla birlikte ergin bireyler kışlaktan çıkarak, genç yaprak ve meyvelerde beslenmeye başlar. Daha sonra beslenme sonucu yaprak ve meyve üzerinde oluşturdukları gal ve kabartılar içerisine yumurta bırakır. Yumurtalar yaklaşık bir hafta içerisinde açılır ve yumurtadan çıkan nimfler galler içinde beslenerek, ergin oluncaya kadar yaşamlarını burada sürdürür. Ergin döneme geldiğinde ise, galleri terk ederek genç yaprak ve meyvelere göç ederler. Esas zararı, en yoğun oldukları yaz mevsimi sonuna doğru yaparlar. Sonbaharda ise, dişi formlar oluşur ve kendi kendilerini dölleyerek korunaklı yerlerde kışı geçirirler. Genellikle mekanik olarak rüzgar, kuş ve böcek ile taşınırlar. Ayrıca, fidan nakliyesi de bu türlerin temiz alanlara taşınmasında önemli rol oynamaktadır. Ceviz Eriophyidae akarları, yılda iklim koşullarına bağlı olarak çok sayıda döl vermektedir.

Belirtileri

✓  Ceviz Eriophyidae akarları, cevizin yaprak ve meyvelerinde özsuyu emerek beslenir. Bu türler emgi sırasında salgıladıkları toksik madde ile de bitki dokusunda deformasyona (gal ve kabartı) neden olmaktadır.

✓  Ceviz yaprakuyuzu (A. erinea), sadece yaprakta beslenir ve yaprağın üst yüzünde iri gallere, alt yüzünde ise erineumlara (tüylenme) neden olur. Ceviz yaprak gal akarı (A. avanensis) ise, genellikle cevizin yaprağında beslenerek alt ve üst yüzeyinde siğil şeklinde küçük galler oluşturur ve yoğun popülasyonlarda meyvede de benzer şekilde zarar yapar.

✓  Önce açık yeşilimtırak olan gal ve kabartıların rengi giderek kızarır, kahverengileşir ve siyahlaşır. Yoğun bulaşmalarda yapraklar erken dökülür, meyvenin şekli bozulur. Ceviz yetiştiriciliği yapılan tüm bölgelerimizde bu türlerin zararına rastlanmaktadır.

Konukçuları:

Ceviz Eriophyidae akarları, monofag türler olup, bugüne kadar ceviz bitkisi dışında herhangi bir konukçusuna rastlanmamıştır.

Mücadelesi

Kimyasal olmayan mücadele

✓  Ceviz Eriophyidae akarları ile mücadelede, bahçe tesis ederken kullanılacak fidanlar ile aşı çelikleri bu zararlılardan ari olmalıdır.

✓  Bahçenin yıllık bakım işleri düzenli yapılarak, ağaçlar sağlıklı bulundurulmalı ve aşırı azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır.

✓  İlkbahar sonunda bulaşık sürgünler budanmalı ve budama artıkları ile birlikte sonbaharda yere dökülen yapraklar toplanarak imha edilmelidir.

✓  Hafif bulaşmalarda, budama yapılarak bulaşık yaprak ve sürgünlerin bahçeden uzaklaştırılması ve imha edilmesi popülasyonun düşürülmesi açısından önemlidir.

✓  Ayrıca, bahçe içi ve çevresindeki yabancı ot mücadelesi düzenli olarak yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Ceviz Eriophyidae akarları’na karşı genel olarak daha önceki yıllarda zararlı ile bulaşık olduğu bilinen bahçelerde, ilkbaharda yaprak ve meyveler kontrol edilerek beslenme belirtisi olan galler aranır, yaprak ve meyvelerde zarar belirtisi görüldüğünde ilaçlama yapılır. Ancak, bulaşmanın her yıl yoğun görüldüğü bahçelerde uygun ilaçlama zamanı olarak ise; ilkbaharda erginlerin kışı geçirdiği yerlerden yaprak ve meyvelere geçiş yaptığı nisan-mayıs dönemi ile sonbaharda yaprak ve meyvelerden tekrar kışı geçirmek için bitki organlarına göç ettikleri ekim-kasım dönemidir. Fidanlık ve genç bahçelerde (5 yaş altı) ise, zarar görüldüğünde mutlaka en az bir ilaçlama yapılmalıdır. Yeni çıkan genç yapraklarda zarar devam ediyorsa, ilacın etki süresi ve zarar durumu dikkate alınarak bir ilaçlama daha önerilebilir.