Tanımı ve Yaşayışı
Kanatsız dişiler 1–2 mm boyunda, vücut yeşil veya sarımsı yeşil renktedir.
Kornikulus kaide kısmında mat, uç kısmında koyudur. Kauda kısa olup, kaidede
boğum yapmıştır. Kanatlı formlarda ise baş ve toraks siyah, abdomen yeşil veya
sarımsı yeşil renkte; kornikıllar siyah, kauda ise yeşildir. Vücut uzunluğu
1.5–2.0 mm’dir. Nar yaprakbiti, narın sürgün uçlarında, yaprak altlarında,
çiçek ve meyveleri üzerine yerleşerek koloniler oluşturur. İlk olarak, mart ayı
içerisinde (narın çiçeklenme başlangıcında) görülmekte ve nisan-haziran
aylarında uygun iklim koşulları ile bitkideki sürgün gelişimine paralel olarak
popülâsyonu yükselmekte, mayıs ayı ikinci yarısında da yoğunluğu en yüksek
seviyeye ulaşmaktadır. Haziran ayı ikinci yarısından itibaren artan doğal düşman
popülâsyonu ile yüksek sıcaklıklar, zararlının popülâsyonunu önemli ölçüde
düşürmektedir. Ayrıca, temmuz ayından itibaren kanatlı formlar nar bitkisini
terk ederek sekonder konukçularına göç eder ve burada partenogenetik olarak
ürerler. Fakat çok azda olsa ağustos ayı sonlarına kadar nar bitkisinde
görülebilirler. Sonbaharda (ekim ayından itibaren) nar bitkisine tekrar göç
ederek, kanatsız dişierkek bireyleri oluşturur ve çiftleşirler. Çiftleşme
sonrası dişi bireyler, yıllık sürgünlerde toplanarak kışı geçirmek üzere
yumurtalarını tomurcuk diplerine, dallara ve gövdeye bırakır ve bu yumurtalar
bir sonraki yılın ilkbaharında tomurcukların patlama zamanında açılır.
Yumurtalardan çıkan fundatriksler ise, taze yapraklarda beslenir. Nar
yaprakbiti, kışı yumurta döneminde geçirir ve yılda iklime bağlı olarak çok
sayıda döl verir. Zararlının en uygun gelişme sıcaklığı, laboratuarda
22.5–25.0°C iken, doğada ortalama 21.4°C’dir.
Zarar Şekli
- Nar yaprakbiti narın yaprakları
altında, sürgün uçlarında, çiçek ve meyveleri üzerinde koloniler halinde
bulunur.
- Zararlı narın yaprak, sürgün,
çiçek ve meyvelerinde bitki öz suyunu emerek beslenir. Yaprakların alt
yüzünden bitki özsuyunu emerek bitkinin zayıf düşmesine, çiçek ve meyve
dökümüne, yaprak ve meyvelerin deforme olmasına neden olur.
- Ayrıca, emgi sırasında
salgıladığı tatlımsı madde ile yoğun fumajine neden olmakta ve bunun
sonucunda da fotosentezi engelleyerek bitki gelişimini zayıflatmakta,
çiçek ve meyve dökümü ile ürünün kalitesine bağlı olarak, pazar değerini
düşürmektedir.
- Zararlı daha çok sık dikim
yapılmış, düzenli budaması yapılmayan, rutubet oranı yüksek ve geniş
spektrumlu insektisitlerin yoğun olarak kullanıldığı bahçelerde sorun
olmaktadır.
- Nar yaprakbiti, ekonomik açıdan
önemli bir zararlı olmamakla birlikte, ülkemizde narın yetiştiği tüm
bölgelerde rastlanmış.
Konukçuları
Nar yaprakbiti ülkemizde monofag bir tür olarak bilinmekte olup, tek
konukçusu nardır. Yurtdışında; bamya (Hibiscus esculentus), mavi yasemin
(Plumbago capensis), kına (Lawsonia inermis) ve mine çiçeği (Duranta
plumieri)’nin de konukçu olduğu bildirilmişti
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Olmayan Mücadele
- Nar yaprakbiti, kışı yıllık
sürgünlerin tomurcuk diplerinde yumurta döneminde geçirdiğinden; geç
sonbahar, kış ve erken ilkbaharda ağaçlar kontrol edilerek, yüksek oranda
yumurta görüldüğünde bulaşık sürgünler budanarak zararlının popülâsyonu
düşürülür.
- Yeni tesis edilecek bahçelerde
sık dikimden kaçınılmalıdır.
- Gereğinden fazla sulama ve
azotlu gübre uygulamasından kaçınılmalıdır.
- Yabancı ot temizliğine özen
gösterilmelidir.
- Her yıl düzenli budama
yapılarak bahçe içerisindeki hava sirkülâsyonu sağlanmalıdır
Biyolojik Mücadele
Nar yaprakbiti’nin doğal düşmanlarından yukarıda verilen ve özellikle
Coccinellidae, Syrphidae, Anthocoridae, Chrysopidae ve Aphidiidae familyalarına
ait böceklerden biyolojik mücadelede yararlanılmalıdır. Günümüzde bu doğal
düşmanların üretilerek salınmasından çok, bulaştırma yapmak ve en önemlisi de
zararlılara karşı kullanılan ilaçları ve ilaçlama zamanlarını doğru tespit
ederek, mevcut doğal düşmanları koruma, destekleme ve etkinliklerinin
artırılması şeklinde biyolojik mücadele uygulanabilir. Bu amaçla, vejetasyon
süresince doğal düşman faaliyetinin yoğun olduğu dönemlerde, zararlılara karşı
gereksiz ve kaplama ilaçlamalardan kaçınılmalıdır.
Predatörleri
Coccinella septempunctata L. (Col.: Coccinellidae)
Hippodomia variegata Goeze (Col.: Coccinellidae)
Oenopia conglobata (L.) (Col.: Coccinellidae)
Adalia spp. (Col.: Coccinellidae)
Scymnus spp. (Col.: Coccinellidae)
Forficula auricularia L. (Der.: Forficulidae)
Episyrphus balteatus (De Geer) (Dip.: Syrphidae)
Metasyrphus corollae (F.) (Dip.: Syrphidae)
Syrphus vitripensis Meigen (Dip.: Syrphidae)
Nabis punctatus Costa (Hem.: Nabidae)
Campyloneura virgula (Herr.-Sch.) (Hem.: Miridae)
Heterotoma dalmatinum Wgn. (Hem.: Miridae)
Orius sp. (Hem.: Anthocoridae)
Chrysoperla carnea (Steph.) (Neur.: Chrysopidae)
Parazitoitleri
Lysiphlebus spp. (Hym.: Aphidiidae)
Ephedrus spp. (Hym.: Aphidiidae)
Aphidius sp. (Hym.: Braconidae)
Aphidencyrtus sp. (Hym.: Encyrtidae)
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
Nar yaprakbitine karşı genel olarak, ilkbaharda tek ilaçlama yeterlidir. Bu
amaçla, bir önceki yıldan bulaşık olduğu bilinen bahçelerde tomurcuklar
patladıktan sonra (çiçek öncesi) yeterli yaprakbiti yoğunluğu varsa ilaçlama
önerilir. Nar yaprakbiti yoğunluğu haziran sonu ve temmuz başından itibaren
hava sıcaklığının artmasıyla birlikte oldukça düşmektedir. İlaçlamalarda, ağaç
başına 10 adet bulaşık sürgün eşik olarak kabul edilir
Kullanılabilecek bazı etken maddeler
