TANIMI VE YAŞAYIŞI
Çiçek soğan akarı [Rhizoglyphus echinopus (Fum.-Rab.)] çok küçük ve sarı fildişi renginde olup, vücudu dikene benzer kıllarla örtülüdür. Ergin 4 çift, nimfler ise 3 çift bacaklıdır. Bacaklar pembe renklidir. Sararmış ve kurumaya yüz tutmuş soğan ve yumruların kurumuş kabukları arasında lupla bakıldığı zaman kolayca görülür. Yumurtalarını kabukların altına bırakır. Saydam olan bu yumurtalar, 5-7 günde açılır. Hayat devrelerini 17-26°C sıcaklıkta 9-13 günde tamamlar. 10°C’nin altında ve 39°C’nin üstünde uyuşuk olup 43°C’de ise ölürler. Yüksek nemden hoşlanır. Bir soğanda zararlının tüm dönemleri aynı anda bulunabilir. Uygun koşullarda yılda 8-10 döl verebilirler.
ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
En zararlı oldukları dönem 5-15 gün süren ikinci nimf dönemleridir. Bu dönemde zararlı çevre koşullarına karşı çok dayanıklıdır. Tutucu ve delici organ bu dönemde oluşur. Çiçek soğan akarı topraktaki soğanın kabukları arasında veya sap boğazında bulunur. Buralarda galeriler açarak soğanın iç kısımlarına kadar ilerler. Bulaşık soğanlar, bakteri ve fungusların enfeksiyonu sonucunda çürürler. Zararlı, açtığı galeriler ile fungus veya bakterilerin soğanlara girmesine, funguslar da akarın istediği nemli ortamı sağlayarak zararlının yoğunluğunun artmasına neden olur. Akarla bulaşık soğanlardan yetişebilen bitkiler sarımsı ve hasta görünüşlü olur, yapraklar anormalleşir, sap kısalır, çiçekler normal açamaz. Bulaşık soğanlar dikildiğinde, normal büyüme, çiçeklenme ve döl verme işlevlerini yerine getiremezler. Bulaşık topraklardan sökülen soğanlar, uygun olmayan şartlarda depolandığında, akar faaliyeti depoda da devam ettiğinden zarar artar, soğanlar çürür veya içi boşalır. Yoğun akar zararına uğramış bitkilerde yumru çoğalması olmaz, ana yumruda da küçülme olur. Bu gibi soğanlar, tarlada bir kaç senede çürüyüp elden çıkar. Zararlı, ülkemizin hemen her tarafında süs bitkisi üretim alanlarında yaygındır.
KONUKÇULARI
Yumrulu ve soğanlı bitkiler konukçularıdır. Bunlardan sümbül, lale, nergis, frezya, glayöl, dalya, orkide gibi çiçekler ile soğan, sarımsak, patates gibi sebzeler konukçularıdır.
DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Tespit edilen doğal düşmanı bulunmamaktadır.
MÜCADELESİ
Kültürel Önlemler
– Hasattan sonra çürük soğan ve yumrular temizlenerek imha edilmelidir. – Depolarda sıcaklığın 5-10°C, orantılı nemin ise %50’nin altında olmasına dikkat edilmelidir. – Yetiştiriciliğin kumsal topraklarda, sık sık çapa yapılmış ve düzenli su verilmiş parsellerde yapılmasına özen gösterilmelidir. – Münavebeye önem verilmelidir.
Fiziksel Mücadele
Soğan ve yumrular dikimden önce 43°C’lik suda 1 saat bekletilmelidir.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
Söküm zamanında soğanlar kesilerek kontrolleri yapılır, %20 bulaşma varsa mücadeleye geçilir.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
Kullanılacak alet ve makineler
İçinde ilaçlı suyun hazırlanabileceği ve soğanların konulabileceği su bidonu kullanılmalıdır.
İlaçlama tekniği
Açıkta ve serada yetiştirilen soğanlar, söküldükten sonra ilaçlı su karışımına 30 dakika süreyle batırılmalıdır. Bu süre sonunda soğanlar ilaçlı sudan çıkarılarak ızgaralar üzerine üst üste gelmeyecek şekilde yerleştirilerek kurutulmalıdır.
Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünü
Bitki Adı
|
Etken madde
|
Dozu
|
İlaçlama/Hasat arasındaki süre
|
GLAYÖL
|
400 g/l Dimethoate
|
100 ml/100
l su ergin-larva (soğanlar bandırılır)
|
7 gün
|