(Diaspidiotus perniciosus) 

Tanımı ve Yaşayışı

San-Jose kabuklubiti’nin erkek ve dişisi birbirinden farklıdır. Dişi, kanatsız oval, limon sarısı renginde olup, bitkilerin belli kısımlarında (gövde, dal, sürgün, yaprak, meyve ve gözler gibi) sabit olarak yerleşmişlerdir. Üzeri esmer bir kabukla örtülüdür. Ergin erkek ise kanatlıdır. Dişilerin kabuğu yuvarlak, erkeklerde ise uzunca oval siyah-gri renktedir. San-Jose kabuklubiti’nin yeni doğan yavrusu (hareketli larva) 0.2-0.3 mm boyunda, limon sarısı renginde, üç çift bacaklı ve antenlidir. Birinci dönem larvanın kabuklarının tepe noktası tam ortadadır. Kışı bu dönemde geçiren larvaların kabukları daha koyu esmer renk alır. İkinci gelişme dönemindeki bireylerin kabuğu üzerinde ikinci bir halka oluşur. Üçüncü dönem veya ergin dönemindeki dişilerin üzeri esmer renkli 1.7-2 mm çapında hafif şişkin kabukla örtülüdür. Erkek ve dişiler ikinci dönemden itibaren farklılaşır. Erkek kabuklar 0.7 mm boyunda, 0.2 mm eninde oval şekildedir. Zararlının bulunduğu dalın kabuğundan boylamasına bir kesit alınırsa, kan kırmızısı emgi lekeleri görülür. San-Jose kabuklubiti, kışı birinci dönem larva olarak, ağaçların gövde, dal, göz ve dalcıklar üzerinde geçirir. Larvalar şubatın sonuna doğru veya martın ilk haftasından itibaren sıcaklık ortalaması 7.3°C’yi bulduğu zaman diyapozu terk edip zarar yapmaya başlarlar. Bir süre beslendikten sonra olgunlaşan bireyler çiftleşir ve 10-15 gün sonra dişiler yeni larva doğurmaya başlar. İlk hareketli larva çıkışları bölgelere göre değişmekle beraber mayısta başlar ve temmuzda sona erer. İkinci dölün larva çıkışı temmuzun ikinci haftasında başlar ve eylül ortasına kadar sürer. Üçüncü döl çıkışları eylülde başlar, iklim koşullarına göre aralıkayına kadar devam edebilir. Üçüncü döl bazı yıllar çok az, bazı yıllarda ise yüksek yoğunluk gösterir. Bir dişi 73-287 kadar hareketli larva doğurur. Hareketli larva çıkışı bazen bir aydan fazla (45-60 gün) devam eder.

Zarar Şekli 

✓  Özellikle genç ve orta yaştaki ağaçlar için çok tehlikeli bir zararlı olup, bir meyve ağacını 2-3 yılda kurutabilir.

✓  Ağaçların gövde, dal ve dalcıklarındaki yaprak, sürgün, tomurcuk ve meyvelerin özsularını emmek suretiyle zarar yapmaktadır.

✓  Fakat gerçek zarar, emgi esnasında salgıladığı toksik maddelerden oluşur. Yaşlı ağaçlarda zararı, önce yaprak dökümü, sonra bazı dalların kuruması ve en sonunda ağacın tamamının kuruması şeklinde görülür.

✓  Meyvede önce sap çukuru ve çiçek çukuruna yerleşir, sonra yayılır. Beslenme yerlerinde kırmızı lekeler oluşur, meyvelerin kalitesi bozulur ve pazar değeri düşer.

Konukçuları

Polifag bir tür olup, çeşitli kaynaklara göre 700’den fazla konukçusu vardır. Başlıca konukçuları elma, armut, şeftali, erik, muşmula, kiraz ve söğüttür.

Mücadele yöntemleri

Kimyasal olmayan mücadele

✓  San-Jose ile bulaşık olan bahçelerde toprak işlemesi, sulama, gübreleme, budama ve diğer Kimyasal olmayan mücadele zamanında ve usulüne uygun olarak yapılmalıdır.

✓  San Jose kabuklubiti ile yoğun bulaşık olan meyve ağaçları gözler uyanmadan öncekısa budamaya tabi tutulmalı, budamadan kalan artıklar parazitoit çıkışı için bahçeden uzak bir yere bırakılmalıdır.

✓  Bahçe tesis ederken sertifikalı ve temiz fidanlar kullanılmalıdır.

✓  Bulaşık ağaçlardan alınan sırıklar temiz ağaçlarda destek olarak kullanılmamalıdır. - Bulaşık ağaçlardan aşı gözü ve kalemleri alınmamalıdır.

✓  Bahçe kenarında diğer konukçu bitkiler zararlı ile bulaşık ise ilaçlanmalıdır.

✓   Bulaşık meyveler imha edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

Kış mücadelesi: Meyve ağaçlarının kış uykusunda bulundukları dönemde, gözlerin uyanmasından iki hafta önceye kadar sıcaklığın 5o C’nin üzerinde olduğu ve yağışsız günlerde ocak-mart aylarında uygulanır.

Erken ilkbahar mücadelesi: Ağaçlarda gözler uyandıktan sonra, pembe tomurcuk dönemine kadar, zararlının larva döneminde uygulanır.

Yaz mücadelesi: Kış veya erken ilkbahar ilaçlaması yapılan veya yapılamayan bahçelerde, çiçekten sonra kontroller yapılarak San Jose kabuklubiti’nde yavrulama başladığı günlerde birinci ilaçlama ve ilacın etki süresi dikkate alınarak ikinci ilaçlama yapılır. Birinci döle karşı uygulanan ilaçlamalardan sonra sürekli olarak kontroller yapılır. Zararlının popülasyonunda artış görüldüğü takdirde, diğer döllerde de aynı metoda göre ilaçlamalar tekrarlanır. Ancak ağustostan itibaren faydalıların etkinliği arttığı için ilaçlama yapılmamalıdır.

Meyve fidanlıklarında yaz mücadelesi: San-Jose kabuklubiti’nde yavrulama başladığı günlerde birinci ilaçlama ve ilacın etki süresi dikkate alınarak ikinci ilaçlama yapılır. İkinci döle karşı da aynı şekilde ilaçlama yapılmalıdır.

Kullanılabilecek etken maddeler