TANIMI VE YAŞAYIŞI
Ülkemizde bulunan önemli türleri; Anisoplia austriaca Herbst., A.agricola (Poda), A.segetum Herbst., A.tenebralis Burm., A.dispar morio Kr., A.lata E., A.flavipennis Burm. ve A.syriaca Rche.’dır. Ergin 10-15 mm boyunda, 6-8 mm enindedir. Baş öne doğru daralarak kıvrılır. Yapı ve renkleri türlere göre farklılık gösterir. En büyük tür A.austriaca olup baş ve gövde parlak madensel yeşil renkte, üst kanadın gövde ile birleşme yerlerinin ortasında köşeli kara bir leke vardır. Üst kanatlar kahverengidir. A.tenebralis ve A.lata siyah renkli türlerdir. A.agricola’nın vücudu siyah ve üst kanatlarda kirli sarı 2 büyük leke bulunur. Bambul erginlerinin antenleri yelpaze tipindedir. Üst kanatlar vücudun arka bölümünü genellikle örtmez. Yumurtaları mat beyaz renkte, 2-3 mm boyunda ve silindir şeklindedir. Larvaları “manas” tipinde olup, kahverengi başlı ve yumuşak vücutludur. Erginler tahılın süt olum döneminde başaklar üzerinde görülürler. Bir süre beslendikten sonra çiftleşmeye başlarlar. Dişiler yumurtalarını kumsal, hafif toprakların 10-25 cm derinliğine bırakırlar. Larvalar genellikle 2 yıl toprakta yaşamlarını sürdürürler ve sonunda pupa olurlar. Ortalama 15 gün süren pupa döneminden sonra erginler çıkar. Erginler günün sıcak saatlerinde çok hareketlidirler. Erginlerin yaşam süresi 1-1.5 aydır. Bu zararlı genellikle 2 yılda bir döl vermekle birlikte uygun koşullarda yılda bir döl de verir.
ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Larvalar toprak altında genç tahılın kökünü kemirerek zararlı olmakla beraber, en büyük zararı erginler yapar. Süt olum döneminden itibaren sarı olum ve sert olum dönemlerinde başaklardaki taneleri kemirerek zarara neden olurlar. Bambul erginleri tarafından kemirilmiş taneler, tohumluk olarak kullanılamayacağı gibi tanenin özü yenildiğinden ekmek yapımında da iyi sonuç vermez. Zararlı, tarlalarda eşit dağılım gösterdiği koşullarda m²’de 3-4 adet ergin olduğunda ekonomik zarara neden olabilir. Ülkemizin tüm tahıl ekiliş alanlarında yaygındır.
KONUKÇULARI
Başta buğday, arpa, yulaf ve çavdar ile küçük taneli diğer birçok tahıllar ile diğer birçok yabani buğdaygil türleri bu zararlının konukçularıdır.
DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Ülkemizde tespit edilen bir doğal düşmanı bulunmamaktadır. Ancak toprak sürümlerinde yüzeye çıkan larvaların kuşlar tarafından toplandığı saptanmıştır. Metarhizium anisopliae Metc. (Deuteromycotina: Hypomycetes) mantarının larvalarda zararlı olduğu ve erginlerin predatörü olarak da Machimus annulipes (Brulle) (Dip.: Asilidae) saptanmıştır. Ayrıca Bambul larvalarının ektoparaziti olarak Tiphia morio, T. femorata (Hym.: Tiphiidae) ve Scolia quadrimaculata F. (Hym.: Scoliidae) saptanmıştır.
MÜCADELESİ
Kültürel Önlemler
Kültürel önlemlerin uygulanmasına önem vermek, zararlı popülasyonunu büyük oranda azaltır. – Münavebe iyi uygulandığında çok iyi sonuç alınır. Münavebede bilhassa Şemsiyegiller (Umbelliferae) ile Baklagiller (Leguminaceae)’e ait bitki türlerine yer verilmelidir. Çünkü larvaların bu kültür bitkilerinde hiç beslenmedikleri bilinmektedir. – Erken ekim, erkenci çeşitlerin ekilmesi ve hasatın geciktirilmemesi iyi sonuç vermektedir. – Larvaları yok etmek için sonbahar ya da ilkbaharda, anızın erken ve derin şekilde sürülmesi, tarla kenarlarında işlenmemiş toprak bırakılmamalıdır. – Ekim öncesi tarla hazırlığı iyi yapılmalıdır. – Sulama yumurta ve larva gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir
Kimyasal Mücadele
Kimyasal mücadele, larvalara karşı tohum ilaçlaması ve erginlere karşı yüzey ilaçlaması şeklinde uygulanır. Hâlihazırda Bambul’a karşı önerilen bir tohum ilacı olmadığı için, Ekinkurdu (Zabrus spp.)’na karşı önerilen tohum ilaçları Bambul’a karşı da yararlı olabilir.
İlaçlama zamanı
Erginlere karşı yapılan yüzey ilaçlamasında esas, ilk ergin çıkışının saptanmasıdır. Bu tarihten bir hafta sonra tarla büyüklüğü dikkate alınarak, tarlanın köşegenleri istikametinde zikzak gidilerek, her 20 adımda bir 1/4 m²’lik sayım çerçevesi atılarak ergin sayımları yapılır. Ortalama 3-4 ergin/m2 bulunan tarlalarda yüzey ilaçlaması yapılır. Erginlerle ilgili mücadeleye doğal ölümler görüldüğünde son verilmelidir. Sonbaharda yapılan sayımlarda da 3-4 larva görülen sahalar tohum ilaçlaması programına alınır. 5.2.2. Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünlerinden biri ile ilaçlama yapılır.
Kullanılacak alet ve makineler
Yüzey ilaçlamasında hidrolik tarla pülverizatörü, sırt pülverizatörü (mekanik, otomatik, motorlu) veya sırt atomizörü kullanılabilir.
İlaçlama tekniği
Yüzey ilaçlaması, havanın sakin olduğu saatlerde, tarla kenarlarından başlayarak yapılır.