(Rhizoctonia spp.)

Tanımı ve Biyolojisi

Pythium spp. (Familya: Pythiaceae), yaşamlarını toprakta geçiren fakültatif parazit funguslardır. Kök çürüklüğü etmenidir. Toprakta yaşar. Tohum ve fide çürümelerine yol açar. Fide döneminde oluşturduğu çürüklük sebebiyle bitkiler kök boğazından devrilir. Bu sebeple bu hastalığa “ ÇÖKERTEN” hastalığı da denir. Hastalık ağır bünyeli, su tutan killi topraklarda daha fazla görülmektedir. Bu funguslar zooporangium (spor kesesi) içinde kamçılı zoospor oluştururlar. Pythium türlerinde sporlar Sporangium içinde oluşur.Spor kesesi yani Sporangium içinde Oluşan sporlar kamçılıdır Kamçılı oldukları için Hareketlidirler. Bu sporlara Zoospor adı verilir. Kamçının biri önde Diğeri arkadadır.

Zarar Şekli ve Belirtileri

✓  Pythium, kökleri -özellikle fide köklerini- etkiler.

✓  Enfekte bitkilerin gelişimi gecikir.

✓  Fideler düşer (“fide çökerten”) Biraz daha yaşlı bitkilerde, yapraklar turgorlarını yitirir veya çiçek soğanlarında olduğu gibi, yaprak uçları sararır.

✓  İlk başta bitkiler gece boyunca iyileşir; ancak daha sonra geri dönüşü olmayan bir şekilde solarlar. Saksı bitkilerinde çiçek tomurcukları düşer.

✓  Yan kökler çürür ve kök sisteminin çok küçük bir bölümü hayatta kalır.

✓  Bitki, hava ve toprak veya substrat arasındaki sınırda kahverengiye döner.

✓  Pythium enfeksiyonunun tipik bir belirtisi, derinin tırnakla kök kabuğundan kolayca sıyrılabilmesidir.

Konukçu Olduğu Bitkiler

Patojen çok geniş konukçu dizisine sahip kosmopolitik bir patojendir. Konukçuları; şekerpancarı, biber, çilek, krizantem, kabakgiller, pamuk, fasulye, çim bitkileri, diğer sebze ve meyveler.

Mücadele Yöntemleri

Kimyasal Olmayan Mücadele

✓  Sırta dikim yapılmalı, sulama esnasında kök boğazına suyun değmemesine özen gösterilmeli.

✓  Toprağın yapısının düzeltilmesi, ağır bünyeli topraklarda bu hastalık daha fazla zarar verir.

✓  Toprakta rekabetçi faydalı mikroorganizma faaliyetini artırmak için araziye iyice yanmış çiftlik gübresi uygulanmalı veya yeşil gübre uygulaması yapılmalıdır.

✓  Dayanıklı çeşit yetiştirilmeli.

✓  3-4 yıllık Ekim nöbeti (rotasyon) uygulaması önerilir.

✓  Küçük alanlarda toprak dezenfeksiyonu önerilir. Bazı yörelerde (Akdeniz, Ege) Yazın solarizasyon uygulaması faydalıdır.

Fiziksel Mücadele

Solarizasyon uygulaması önerilebilir. Ancak bu yöntem sıcak yaz aylarına Sahip bölgelerde Temmuz ve Ağustos aylarına yapılabilir. 

Kimyasal Mücadele 

Tarım bakanlığının ruhsat verdiği kimyasal preparatlardan Biri ile fide dikiminden önce fide köklerinin ilaçlı suya batırılması ve öyle dikilmesi veya dikim esnasında can suyuna belirli oranda ilaç karıştırılması ve can suyunun Bitkinin kök boğazı kısmına verilmesi önerilebilir.