TANIMI VE YAŞAYIŞI

Antep fıstığı dalgüvesi’nin kanat açıklığı 11-12 mm kadardır. Antenleri ip gibi ince olup, 66 segmentlidir. Kelebeğin üstten görünüşünde hakim renk siyahtır. Ön kanatlar ince ve uzun olup, kanat kenarları saçak şeklinde kıllar ile çevrilidir. Ön kanatların ucunda ve orta kısımlarında ikişer adet altın sarısı renkli leke vardır (Şekil 104a). Arka kanatların üzeri hafif kahverengi desenlerle kaplıdır. Yumurta, açık portakal renginde olup, fındığa benzer ve üzerinde uzunlamasına çizgiler bulunmaktadır. Yumurtanın boyu 0.5 mm, genişliği ise 0.3 mm’dir (Şekil 104b). Yumurta bırakıldıktan 10 gün sonra açılır. Yumurtadan ilk çıkan larva 0.5 mm’dir. Olgun larva, süt beyaz renkli, 7.4 mm boyundadır. Larvanın 3 çift göğüs, 5 çift abdomen bacağı bulunmaktadır. Abdomenin ilk iki segmenti boş, diğer 4 segmentinde birer çift abdomen bacağı ve yine son abdomen segmentinde de bir çift bacak bulunmaktadır. Vücudu 11 segmentlidir. Ağız parçaları çok iyi gelişmiş ve ısırıcı çiğneyici yapıdadır. Dal içinden çıkan larva, tutundukları yerde kendilerine ördükleri kokon içerisinde pupa olur. Kokonun rengi genellikle antepfıstığı ağaçlarının sürgün rengi olan kurşuni renklidir. Kokon 6.4 mm, pupa ise 6.2 mm boyundadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde antepfıstığı dalgüvesinin ergin uçuşları nisan ayından başlayarak mayıs ayı ortalarına kadar sürmektedir. Erginler çiftleşmelerinden 4-6 gün sonra yumurta bırakmaya başlarlar. Dişi genellikle yumurtalarını sürgün uçlarına veya meyve salkımlarına (cumba) birer adet olmak üzere toplam 33-60 yumurta bırakır. Larva yumurtadan çıktıktan sonra doku içine girene kadar birkaç saatlik bir sürede bitki üzerinde dolaşarak, sürgün ucu veya salkım ucundan doku içine girer ve sürgünden içeriye doğru galeri açar. Beslenme sürgün ucundan gövdeye doğru olur, ancak hiç bir zaman, bir larva son yıl sürgününden bir önceki yıl sürgününe geçmez. Larvaların sürgün içindeki hayatı 10 ay kadar sürer. Bu süreyi tamamlayan larvalar, şubat ayı sonundan nisan ayı ortalarına kadar bulundukları sürgünlerden bir delik açarak dışarı çıkar. Dışarı çıkan larvalar, bu çıkış deliğinin birkaç cm çevresinde ve genellikle sürgünlerin alt yüzeyinde pupa olurlar. İlk erginler, pupadan 20-25 günde çıkar. Ergin çıkarken pupa gömlekleri kokon içinde kalır. Eğer kokonun içinde pupa gömleği yoksa, bu kokondan parazitoit çıkışı olmuştur. Yılda 1 döl verir.

ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI

Yumurtadan yeni çıkan larva, sürgünün en hassas olan uç kısmında dolaşarak büyüme konisine zarar verir (Şekil 104c). Zarar gören tepe tomurcuğu bir sonraki yılın bahar aylarında bazen yapraklanamaz veya yapraklansa da gelişimi zayıf olur. Yaprağı bulunmayan böyle meyve salkımlarına “kör cumba” adı verilmektedir. Larva bazen salkım yolu ile sürgün içine girmektedir. Bu şekilde zarar görmüş salkımda taneler dökülerek, tane seyrekleşmesi meydana gelmekte, bazen de bu salkımlar tamamen kurumaktadır. Antepfıstığı dalgüvesinin diğer bir zararı da, sürgünlerdeki meyve gözlerinin dökülmesine yol açmasıdır. Zararlı Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu antepfıstığı alanlarında yaygın olarak bulunmaktadır. 3. KONUKÇULARI Konukçusu yalnız antepfıstığıdır.

DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ

Pupa parazitoitleri: Mirax spp. (Hym.: Braconidae) Microchelonus fissilis Tob. (Hym.: Braconidae) Parazitlenme oranı %29–45 olup, zararlıyı tamamen baskı altına alamamaktadır.

MÜCADELESİ

Mekanik Mücadele

Antepfıstığı dalgüvesinin bir yıllık sürgünleri üzerinde bulunan pupalar mart ayı başı nisan ayı ortalarına kadar toplanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

Antepfıstığı dalgüvesine karşı kimyasal mücadele yapılıp yapılmamasına karar vermek için, şubat ayında 10 ağaçtan 100 adet son yıl sürgünü kontrol edilir. Sürgünlerde %10 pupa bulunduğunda kimyasal mücadele yapılmalıdır. Yumurtalardan yeni çıkan larvaların, sürgün içindeki asıl beslenme yerlerine girmeden ilaçlamanın yapılması gerekir. Bu nedenle ilaçlama zamanı iyi saptanmalı ve 25-30 gün kadar süren yumurta açılma süresi boyunca ağaçlar ilaçlı bulundurulmalıdır. Yumurtaların açılma zamanı nisan ayı ortalarından mayıs ayı sonuna kadar sürmektedir. Bu sürenin tamamını ilaçlı bulundurabilmek için nisan ayı sonunda birinci ilaçlama, mayıs ayı ortalarında da ikinci ilaçlama yapılmalıdır.

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları

Bakanlık tarafından yayınlanan Bitki Koruma Ürünleri kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.

Kullanılacak alet ve makineler

İlaçlamada, hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü, kullanılır.

İlaçlama tekniği

Kaplama ilaçlama yapmak gereklidir. Özellikle sürgünlerin ve meyve salkımlarının ilaçla iyice kaplanmasına özen gösterilmelidir.

UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Temmuz-ağustos aylarında bahçedeki tesadüfi 10 ağacın her birinin dört yönünden birer yeni sürgün kesilir ve uçtan itibaren yarılarak larva tahribatı ve temiz sürgün sayıları saptanır. Bulaşma oranının %10’unun altında olması gerekir.