(Colletotrichum spp.)
Tanımı ve Biyolojisi
Bitkinin yaprak, stolon, meyve ve kök boğazında zarar oluştururlar. Hastalık etmenleri bulaşık bitki artıkları ve bulaşık bitkilerin dikilmesiyle bulaşan toprakta bulunmakta ve bu topraklar primer enfeksiyon kaynağını oluşturmaktadır. Hastalığın yayılımı kuru ve serin havalarda oldukça yavaş; nemli ve sıcak havalarda ise çok hızlıdır. Uygun koşullar altında, bitki artıklarında 9 aya kadar canlılığını sürdürebilen etmenler yağmurun sıçrattığı toprak, hayvanlar, işçiler ve bulaşık alanlarda kullanılan aletler ile taşınırlar. Konukçu bitkiler, meyvelenme dönemlerinden itibaren etmenlere karşı dayanıklılık kazanırlarken, çiçekler, pembe ve kırmızı meyveler etmene karşı duyarlıdırlar ve meyveler olgunlaştıkça hassasiyetleri artar. Mantar genelde bir önceki yılın hastalıklı dallarında kışlar. Sporlar, ortalama sıcaklık 15 °C veya daha yüksek olduğunda çoğalır ve yağmur damlalarıyla yayılır. Özellikle 20 ila 27 ° C’de büyük miktarlarda oluşur. İlk enfeksiyon taze sürgünlerde görülür. Meyvelerde Haziran ayı itibariyle görülmeye başlar ve yağmurlara bağlı olarak hasat dönemine kadar bulaşmaya devam eder.
Zarar Şekli ve Belirtileri
✓ Etmen genç dallara, yapraklara (yaprak sapları ve damarlara) ve meyvelere saldırır.
✓ Etmen dal yanıklığı, yaprak dökülmesi, meyve damlası ve meyve çürüklüğünü içeren antraknosel lezyonlara yol açar.
✓ Dal yanıklığı önemli hale gelirse, bir ağacın büyüme hızında düşme gözlenebilir ve hatta ileri vakalarda iki veya üç yıl içinde tüm ağaç ölebilir.
✓ Dallarda, yapraklarda ve meyvelerde antraknoz belirtileri ilk olarak ilkbaharda koyu, oval veya elips şeklinde noktalar veya yeni oluşmuş dallarda sivri uçlu dikenler şeklinde görülür.
✓ Bu lekeler, hastalıklı ve semptomsuz dokular arasında keskin bir sınır çizgisi olan koyu mor veya koyu kahverengi lezyonlara dönüşür. Soluk turuncu konidial kitleler lezyon merkezinde sıklıkla görülebilir.
✓ Uygun koşullar altında, bitişik lezyonlar birleşebilir ve tüm dal enfekte olana kadar boyutlarını artırabilir.
✓ Lezyonlar elverişsiz koşullar altında hareketsiz hale gelebilir, ancak bu durumda mantar hala bitkinin ksileminin içinde yayılmaya devam eder, böylece boyuna çatlama ile çökmeye ve sonunda dalda kanser oluşumuna neden olur.
✓ Eğer yaprak saplarının tabanında lezyonlar gelişirse yaprak dökülmesi meydana gelir.
✓ Patojen yaprak saplarını ve yaprak damarlarını da enfekte edebilir. Küçük, yuvarlak veya yumurta sarısı, çökük, mordan koyu kahverengiye kadar lekeler oluşturur, ancak bunlar genç dallardakilerden daha sonra oluşur. Bu küçük noktalar daha büyük lezyonlara dönüşür, ancak nadiren yaprak sapı ve yaprak damarlarında birleşirler.
✓ Yaprak sapı enfekte olursa, yaprak gelişmeye devam edebilir ve uzun bir süre yeşil kalabilir, ancak rüzgarda kolayca yaprak dökebilir.
✓ Trabzon hurması meyveleri, tüm meyve yetiştirme mevsimi boyunca enfekte olabilir. Genç meyvelerde, lezyonlar genellikle dairesel veya oval, 3-8 mm çapında, mordan koyu mora ve bazen de hafif çöküktür.
✓ Hastalık ilerledikçe bazen meyve lezyonları ∼20 mm çapa ulaşır.
✓ Geniş kenarlar koyu mor kalırken, lezyonların merkezi zamanla gri-beyaz olur. Lezyon merkezinde soluk turuncu renkli konidial kitleler oluşur.
✓ Kuru koşullar altında, hastalıklı lezyonlar çöker ve genellikle merkez boyunca uzunlamasına bir çatlak meydana gelir.
Konukçu Olduğu Bitkiler
Etmen grubu geniş bir konukçu dizisine sahiptir. Çilek, turunçgil, sebze, sert ve yumuşak çekirdekli meyveler ve sert kabuklu meyveler başlıca konukçuları arasındadır
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Olmayan Mücadele
✓ Hastalık taşımayan sağlıklı fideler kullanılmalıdır.
✓ Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır.
✓ Sırta dikim, malçlama (organik malç) ve damla sulama tercih edilmelidir.
✓ Hastalıklı meyveler sık sık toplanarak imha edilmelidir.
✓ Kış budamasında hastalıktan etkilenen dallar toplanarak üretim yapılan alandan uzaklaştırılmalıdır.
✓ Büyüme mevsimi boyunca hastalıklı dallar ve hastalıklı meyveler yapılan alandan uzaklaştırılmalıdır.
