TANIMI VE YAŞAYIŞI

Antepfıstığı karagözkurdu ergini genellikle koyu kahverengi olup, boyu 3–3.5 mm kadardır. Antenlerin ucu topuz gibidir. Vücudu ince kısa kıllarla kaplıdır. Yumurtaların büyüklüğü bir topluiğne başı kadardır. Larvaların boyu 3–4 mm, rengi beyaz ve vücudu boğumludur. Baş vücuda göre daha büyük olup, kitinimsi bir yapıdadır. Kanatları yoktur. Pupanın uzunluğu 3.3 mm. ve rengi kirli beyazdır. Kışı karagözlerin (meyve gözü) dibinde veya ağaçların kuytu yerlerinde ergin olarak ve çok az bir beslenme ile uyuşuk bir halde geçirir. Şubat ve mart aylarında kışlaklardan çıkan erginler kurumaya yüz tutmuş dalların veya budama artıklarının kabuk ve odun kısmı arasına girerek, odun kısmında ve dalın boyuna doğru 2–3 cm uzunluğunda geniş bir galeri açarlar. Dişiler bu galerinin her iki yanına 60–80 adet yumurta bırakırlar. Yumurtalar 8–10 günde açılır. Çıkan larvalar odun kısmında beslenerek dişinin açtığı galeriye dik galeriler açarlar. Larvaların açtığı bu galeriler birbirlerini hiç kesmez. Antepfıstığı karagözkurdunun larva dönemi 40–50 gün kadar sürer. Bu sürede larvalar 1–2 cm uzunlukta galeri açabilirler. Larva dönemini tamamlayan olgun larvalar, kendilerine bir odacık hazırlar ve burada pupa olurlar. Pupalardan 8–10 günde erginler meydana gelir. Yeni erginler, ergin oldukları odacı-ğın hemen üstündeki kısmı delerek dışarı çıkar. Bu şekilde üreme orta-mının kabuk kısmında bu delikler sayılarak kaç erginin çıktığı kolaylıkla saptanır. Ergin çıkışı mayıs ayında başlar. Çıkan erginler çevre-de bulunan en yakın ağaçlara ve bahçelere uçarak taze sürgünlerin karagöz ve sürgün gözlerinin koltuklarında beslenirler. Erginler bu beslenme sırasında 3–4 cm uzunluğunda galeri açarlar. Bir ergin bir yaz mevsimi boyunca 8–10 gözde beslenebilir. Erginler kışa kadar bu şekilde beslenerek kışın gizlenirler. Şubat ayından itibaren üremek için uygun ortam ararlar. Yılda 1 döl verirler.

ZARAR ŞEKLİ EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI

Fıstık karagöz kurdunun zararı, larva ve ergin zararı olmak üzere iki şekilde olmaktadır. Larva zararı: Kışlaktan çıkan erginlerin kuru-muş veya kurumaya yüz tutmuş zayıf ağaçların dal ve gövdelerinde kabuk altlarına bıraktıkları yumurtalardan çıkan genç larvalar bu ağaçlarda galeri açarak iletim demetlerini tahrip eder ve kurumalarına neden olur. Ayrıca, larva ve pupa dönemlerini tamamlayan bireylerin, ergin olduktan sonra kabuğu delerek çıkması ile de kabuğun delik değişik bir hal almasıyla, kurumayı hızlandırırlar. Ergin zararı: Üreme ortamlarından mayıs ayı ortalarında çıkan erginler, bahçelerdeki ağaçlara dağılarak sürgün ve meyve gözleri diplerinde beslenirler. Bu beslenme sonucu oluşan 2–4 cm uzunluğundaki galeriler nedeniyle meyve gözleri kurur ve daha sonrada dökülür. Zararlı aynı yıl ve 1 yıl sonra ürün verebilecek sağlam gözleri tercih eder. Bir ergin 8–10 kara-gözü veya birkaç sürgünü tahrip edebilir. Yurdumuzda antepfıstığı yetiştirilen tüm bölgelerde yaygındır.

KONUKÇULARI

Yalnız antepfıstığının kültür ve yabani türleridir.

DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ

Önemli etkinliği olan bir doğal düşmanı tespit edilmemiştir.

MÜCADELESİ

Mekanik Mücadele

Zararlının üreme zamanı olan şubat, mart aylarında bahçelerdeki budama artıkları veya kurumak üzere olan dallar demet yapılır ve her 10 ağaçtan birinin altına, yada gövdesine tuzak olarak bırakılır. Şubat ayından itibaren nisan ayına kadar bahçede bulunan tüm erginler çiftleştikten sonra, bu dalların içine girip yumurta bırakırlar. Nisan ayı sonlarına doğru ve tuzak dallarda ilk giriş deliğinden talaş çıkmaya başladığında, tuzak dallar toplanıp yakılmalıdır. Başarılı olabilmek için; bu önlemler yaygın ve bölgesel olarak yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

Bir bahçede en az 200 sürgün kontrol edilerek, sürgünlerin zararlı ile bulaşma oranı saptanır. Bu oran %10 ve üzerinde olunca kimyasal mücadele gerekir. Mücadelesi gereken bu bahçelerde; ilk ergin çıkışı görülünce birinci ilaçlama yapılır. Ergin çıkışı süresince (ortalama 50 gün) 15–20 gün aralıklarla ilaçlamalara devam edilir.

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları

Bakanlık tarafından yayınlanan Bitki Koruma Ürünleri kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.

Kullanılacak alet ve makineler

İlaçlamada, hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü, kullanılır

İlaçlama tekniği

İlaçlama kaplama şeklinde yapılmalı ve tüm dalların iyice ıslatılmasına özen gösterilmelidir.

UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ergin çıkışı tamamlandıktan sonra (temmuz ortası) en az 10–20 ağacın 4 yönünden 2’şer sürgünde meyve gözlerinin tamamı ağaç üzerinde kontrol edilir. Zarara uğramış göz sayısı bulunarak ilaçlama öncesi zarar oranı ile karşılaştırılır. Bulaşma oranı %10’un altında ise uygulama başarılı olmuştur.