(Fusarium spp.)
Tanımı ve Yaşayışı
İncir İç Çürüklüğü Hastalığına; Fusarium verticillioides (Sacc.) Nirenberg (Syn: F. moniliforme, Telemorf: Gibberella fujikuroi (Sawada) Wollenw) ve Fusarium solani (Mart.) Sacc. (Telemorf: Nectria haematococca Berk.&Broome) neden olmaktadır. Koloni gelişimleri beyaz, pembe, kırmızımsı mor, turuncu gibi değişen renklerde olabilmektedir. Fungusun üreme yapıları mikro ve makrokonidilerdir. Genellikle zincir şeklinde mikro konidiler oluştururlar. Makrokonidiler sadece yapay besi yerlerinde oluşabilir. Patojenin konidileri, sonbaharda ilek arısı ile boğa meyvesine (erkek incirin kış ürünü) taşınır ve kışı boğa meyvelerinde geçirir. Etmen aynı şekilde ilek arısı aracılığıyla boğadan ilek meyvesine (erkek incirin bahar ürünü ve dişi incirleri tozlamada kullanılan, polen içeren meyve) ve ilekten sonra ebe meyvesine (erkek incirin yaz ürünü) taşınır. Birbirini takip eden tüm erkek incir meyveleri hastalık etmeni ile bulaşarak hastalık yıldan yıla taşınır. Hastalık etmenleri dişi incir meyvelerine, hastalıklı ilek meyvelerinin tozlayıcı olarak kullanılması esnasında taşınır.
Zarar Şekli ve Belirtileri
✓ Hastalık, tüm erkek incir meyvelerinde ve dişi incir (yenilen) meyvelerinde, nadirende partenokarpik incir meyvelerinde görülmektedir.
✓ Bulaşık erkek incir meyvelerinin iç yüzeyi kahverengimsi, pas görünümünde renk değişimleri gösterir.
✓ Hastalık çok yoğunsa hastalıktan bozulan erkek incir çiçekleri üzerinde etmenin beyaz miselyumları görülebilir. İlerleyen dönemlerde meyve dış yüzeyinde de su emmiş gibi bozulmalar görülür.
✓ Bulaşık dişi incir meyvelerinin meyve etinde kahverengi-pembe renk değişimi görülmekle birlikte, göz denilen kısımda (ostiol) açık kehribar renkte sıvı oluşur ve meyve ekşir.
✓ Bu durum taze tüketilen sofralık incirlerde meyve kalitesini düşürerek pazar değerini olumsuz etkiler. Kuru incir meyvelerinde de meyvelerin kalitesi düşer.
✓ Bunların yanısıra Fusarium türlerinin mikotoksin oluşturan funguslar arasında yer alması hastalığın önemini daha da arttırmaktadır.
✓ Hastalık tozlanma ihtiyacı duyan incir yetiştiriciliği yapılan tüm bölgelerde görülebilir.
Konukçuları
Hastalık etmenleri geniş bir konukçu dizisine sahip olup tüm incir çeşitlerinde görülebilir
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Olmayan Mücadele
✓ Erkek incir ağaçları dişi incir bahçeleri içerisinde bulundurulmamalı ve kontrollü ilekleme (tozlama) yapılmalıdır.
✓ Yabani erkek incir meyveleri yerine, bölgeye uygun, özellikleri bilinen erkek incir (ilek) meyveleri kullanılmalı, bunun için de kapama erkek incir bahçeleri kurulmalıdır.
✓ Tozlama sırasında yeterli sayıda ilek kullanılmalı, aşırı ilek kullanımından kaçınılmalıdır. - Kullanılacak ilek meyvelerinin ağaçtan ve/veya pazardan alımı esnasında tesadüfen seçilecek meyveler boyuna ikiye kesilerek çeşide ait doğal renginden farklı olarak paslı, kahverengi görünümdeki meyveler imha edilip tozlamada kullanılmamalıdır.
✓ İlekleme işleminde kullanılan erkek incir meyveleri tozlama işlemi sonrasında dişi incir ağaçlarında asılı bırakılmamalıdır.
✓ Sanitasyon metoduyla temiz ilek elde edilmeli ve tozlamada temiz ilekler kullanılmalıdır. Temiz ilek eldesinin aşamaları aşağıda verilmektedir:
✓ Erkek incir ağaçlarındaki tüm boğa meyvelerinin (erkek incir kış meyveleri) ilek arısı uçuşlarının başlamasıyla birlikte toplanması sağlanmalıdır.
✓ Hasat edilen boğa meyveleri 10o C’de muhafaza edilmelidir.
✓ Toplanmış boğa meyveleri boylamasına ikiye kesilmeli, içerisi kahverengi paslı görünenler imha edilip temiz görünen boğa meyveleri küçük kova, kese kağıdı veya file gibi kaplar içerisine yeterli sayıda konularak erkek incir ağaçlarının birkaç yönüne, ilek meyvelerinin tutumunu sağlamak üzere asılmalıdır.
✓ Bu işlem 3-5 gün ara ile ilek arısı geçişlerinin sağlıklı gerçekleşip gerçekleşmemesine göre birkaç kez tekrarlanmalıdır.
