(Eriophyes granati)

Tanımı ve Yaşayışı

Eriophyidae türleri, genel olarak gözle görülemeyecek kadar küçük olup yaklaşık 0.25 mm boyundadır. Erkek ve dişi bireyler birbirine benzer ve çok az hareketlidirler. Erginleri sarımsı krem renkli, şeffaf, ince, baş tarafı geniş ve abdomene doğru daralan havuç şeklinde bir yapıya sahip olup, iki çift bacakları bulunur. Eriyophid’ler, ancak bitki yaprakları ve nadiren de meyvelerde oluşturdukları zarar şekliyle (simptom) tanınır. Bunlar türe göre değişmekle birlikte, beslendikleri bitki organlarında farklı şekil (gal, ur, kıvrım vb.), renk ve boyutta (1-2 mm) simptomatik yapılar oluşturmaktadır. Kışı genellikle gözlerin pulları altında, bazen de dökülmüş yapraklar arasında, kabuk altı ve dalların çatlakları arasında döllenmiş ergin dişi olarak geçirmektedirler. Nar yaprak uyuzu’nun erginleri, ilkbaharda havaların ısınmasıyla birlikte kışlaklardan çıkarak sürgün ve yapraklarda beslenir. Ergin ömrü yaklaşık bir ay olup, bir dişi ortalama 80 yumurta bırakır ve iki larva dönemi geçirerek ergin olur. E. granati, yılda çok sayıda döl vermektedir. E. granati, esas zararını popülasyonun en yoğun olduğu yaz mevsimi sonuna doğru yapar. Sonbaharda yapraklar sertleşmeye başladığında kışlık dişi formlar oluşur ve kendi kendilerini dölleyerek kışlağa çekilirler. Genellikle rüzgar, kuşlar, böcekler ve bulaşık fidanların temiz bölgelere insanlar tarafından nakliyesi ile mekanik olarak taşınmaktadır.

Zarar Şekli

✓  E. granati, genellikle nar’ın sürgün ucundaki taze yapraklarında bitki özsuyunu emmek suretiyle beslenir.

✓  Zararlı, beslendiği yaprak kenarlarının kıvrılmasına neden olur.

✓  Zarar şekli daha çok bitkinin genç sürgün ve yapraklarında görülmektedir.

✓  Zararlı yoğunluğuna bağlı olarak, bu kıvrımlar yaprakta helozonik bir görüntü oluşturabilir.

✓  Bazen bu belirtiler, virüs ve virüs benzeri hastalık simptomları, kimyasal ilaç fitotoksitesi ve besin elementi noksanlıkları ile karıştırılmaktadır.

✓  E. granati, fidan ve genç ağaçlarda gelişme geriliği ile sürgün ucunda çatallaşma ve yapraklarda rozetleşme gibi taç şekli oluşumunu etkileyebilecek deformasyonlara yol açar.

✓  Zarar görmüş yapraklarda önce renk açılımı olur, sonra sararır ve zamanla kızararak dökülür.

✓  Popülasyonun yoğun olduğu durumlarda, yapraklar yeterli fotosentezi yapamadığından bitkiler zayıf düşer.

✓  Buna bağlı olarak da, bir sonraki yıl yeterli ve sağlıklı sürgün gözü ile çiçek tomurcuğu oluşturulamadığından verim ve kalite düşmektedir.

Konukçuları

Mücadele Yöntemleri

Kimyasal Olmayan Mücadele

✓  E. granati ile mücadelede, öncelikle kültürel önlemlerden temiz çelik ve fidan temini ile bulaşık sürgünlerin kesilmesi ve yere dökülen yaprakların imhası çok önemlidir.

✓  Uçma kabiliyeti olmayan bu tür zararlılar, yayılmak için yardımcı bir mekanizmaya (rüzgar, böcek, kuş, insan vb.) ihtiyaç duyar.

✓  Eğer nar bahçesinde kullanacağımız fidanlar E. granati ile bulaşık değilse, bahçemizde uzun yıllar belki de hiçbir zaman bu zararlı sorun olmayacaktır.

Kimyasal Mücadele

✓  Yoğunluğun düşük olduğu bahçelerde, yetişkin ağaçları ilaçlamaya gerek yoktur. Ancak gerektiğinde, yaz aylarında bir ilaçlama önerilebilir. Fidanlık ve genç bahçelerde ise, zarar görüldüğünde mutlaka en az bir ilaçlama yapılmalıdır. Gerek duyulduğunda ise, ilacın etki süresi ve zarar durumu dikkate alınarak 2. ve 3. ilaçlama daha yapılabilir.

✓  E. granati’ye karşı en uygun ilaçlama zamanı, erginlerin ilkbaharda kışlaklardan yapraklara (mayıs-haziran), sonbaharda da yapraklardan kışlaklara göç ettiği (ekim-kasım) dönemdir.

✓  Türkiye’de bugüne kadar nar yaprak uyuzuna karşı herhangi bir çalışma ve ilaç Ruhsatlandırması yapılmamıştır. Ancak özellikle zararlının sorun olduğu fidanlıkları da, Ruhsatlandırma yapılana kadar diğer meyvelerden akaralara karşı ruhsat almış mevcut spesifik akarisitlerden birisi uygulanabilir.