(Siphoninus phillyreae)

Tanımı ve Yaşayışı

Ergin dişi 1.2 mm, erkek ise 1.0 mm boyundadır. Erginlerde baş, thoraks ve kanatlar açık sarı, abdomen ise soluk yeşil sarımsı renktedir. Fakat ergin bireyler abdomenlerinin ventral kısımlarında, dişilerde 4, erkeklerde 8 adet olan mum plakalarından salgıladıkları beyaz mumsu maddeyi bacakları yardımıyla tüm vücutlarına bulaştırdıkları için beyaz görünürler. Yaprakların alt yüzeyinde diğer beyazsineklerin aksine tek tek bulunurlar. Yumurtalar, soluk yeşil renkte, silindirik-oval şekilde olup 0.3 mm boyundadır. Küçük bir sapçık ile yaprağa tutturulurlar, ilk bırakıldıklarında yaprak üzerinde dik dururlar, Embriyo olgunlaştıkça kahverengine dönüşür ve yaprak üzerine yatarlar. Yumurtalarını nar ağacının yere yakın olan etek dallarındaki yaprakların alt tarafına çoğunlukla yarım daire şeklinde bırakırlar. Yumurtadan yeni çıkan aktif larvalar bir süre yaprak üzerinde gezindikten sonra yaprakların alt yüzeyinde uygun buldukları bir yere kendilerini tespit ederek stiletlerini yaprağın floemine batırıp bitki özsuyu ile beslenmeye başlar. Ergin döneme kadar bir daha yer değiştirmezler. Renk başlangıçta açık şeffaf olup dönemler ilerledikçe koyulaşır. Larva, prepupa ve pupa dönemlerinde dorsal orta kısımları boyunca pamuğumsu bir madde salgılayan, sayısı 40 ile 50 arasında değişen uzun tüpler bulunur. Toplam 3 larva prepupa ve pupa dönemlerinden sonra ergin olurlar. Pupaların boyu 0,7 mm, eni 0.6 mm`dir. Pupa döneminde abdomen sonu koyu kahverengi, yanları ise açık bej renktedir. Görünüşü larva dönemlerine benzer, ancak vücut renginin daha açık olması ve vücudunun daha oval, şişkince, iri ve üzerinde bol miktarda pamuğumsu maddenin bulunması ile larva dönemlerinden rahatlıkla ayırt edilirler. Gerek larvalar ve gerekse erginler mumsu madde salgılayabilirler. Larvalar tarafından salgılanan mumsu madde jel kıvamında ve berrak görünümdedir. Erginler ise 1 mikrometre uzunluğunda ipliksi maddeler salgılarlar. Nar bahçelerinde nisan sonu görülmeye başlayan Siphoninus phillyreae kasım aralık aylarında yapraklar dökülünceye kadar yoğunluğunu arttırarak, varlığını devam ettirir. Biyolojik dönemlerinin tamamını özellikle etek dallardaki yaprakların alt yüzünde görmek mümkündür. Yılda 5-6 döl verir.

Zarar Şekli

✓  Nar beyazsineği, daha çok sık dikim yapılmış, düzenli budaması yapılmayan, rutubet oranı yüksek ve gelişi güzel ilaç kullanımı olan bahçelerde sorun olmaktadır.

✓  Zararı larvalar yapar.

✓  Nar ağacının genellikle etek dallarında yaprakların alt tarafında bitki öz suyunu emerek bitkinin zayıf düşmesine, yapraklarda renk açılmasına, yoğun bulaşık durumlarda ise yaprakların dökülmesine sebep olurlar.

✓  Ayrıca salgıladıkları tatlımsı madde ve bu tatlımsı madde üzerinde gelişen saprofit mantarlar nedeniyle oluşan fumajin fotosentezi engellediği gibi sürgün ve meyveler üzerine bulaşarak pazar değerini düşürür.

✓  Bu zararlı Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde saptanmıştır

Konukçuları

Polifag bir zararlı olup nar, ayva, alıç, yenidünya, kayısı, erik, şeftali, vişne, turunçgil, elma, armut, zeytin, gül, manolya, leylak, karaçalı, akçakesme, dişbudak vb. birçok bitkide zarar yapabilmektedir.

Mücadele Yöntemleri

Kimyasal Olmayan Mücadele

✓  S. phillyreae havadar olmayan ve nem oranı yüksek bahçelerde daha fazla sorun oluşturmaktadır. Bu sebeple aşağıdaki kültürel önlemler alınmalıdır.

✓  Bahçe tesis ederken sık dikimden kaçınılmalıdır.

✓  Dip sürgünleri zamanında temizlenmeli ve yere değen etek dallar, budama ile yükseltilerek ağacın ve dolayısı ile bahçenin iyi bir şekilde havalanması sağlanmalıdır.

✓  Salma veya karık usulü sulama yerine damlama sulama yöntemi tercih edilmelidir.

✓  Yabancı ot mücadelesine özen gösterilmelidir.

✓  Bahçe içerisinde toz oluşumu engellenerek doğal düşmanların faaliyetleri arttırılmalıdır.

Biyolojik Mücadele

S. phillyreae ile biyolojik mücadelede üzerinde çalışılan en önemli doğal düşmanlar; predatörlerden C. arcuatus, parazitoitlerden ise E. inaron ve E. partenopea’dır. Özellikle Chrysopidae, Coccinellidae ve Aphelinidae familyalarına ait farklı türler oldukça etkili olup, ülkemiz nar bahçelerinde yoğun olarak bulunmaktadır. Diğer zararlılara karşı kullanılan ilaçları ve ilaçlama zamanlarını doğru tespit ederek, mevcut doğal düşmanları koruma ve etkinliklerini artırma şeklinde bir uygulama ile biyolojik mücadele desteklenmelidir. Söz konusu doğal düşmanların bahçelerde bulunmaması durumunda bulunduğu bahçelerden toplanarak bulaştırma yapılabilir.

Predatörler

Chrysoperla carnea Stephens (Neu.: Chrysopidae)

Clitostethus arcuatus (Rossi) (Col.: Coccinellidae)

Serangium parcesetosum Siccard (Col.: Coccinellidae)

Menochilus sp. (Col.: Coccinellidae)

Scymnus pallidivestis Mulsant (Col.: Coccinellidae)

Parazitoitler

Encarsia gautieri (Mercet) (Hym.:Aphelinidae)

Encarsia inaron (Walker) (Hym.:Aphelinidae)

Eretmocerus siphonini Viggiani and Battaglia (Hym.:Aphelinidae)

Eretmocerus corni Haldeman (Hym.:Aphelinidae)

Coccophagus eleaphilus Silvestri (Hym.:Aphelinidae)

Encarsia partenopea Masi (Hym.:Aphelinidae)

Encarsia siphonini Silvestri (Hym.:Aphelinidae)

Encarsia pseudopartenopea Viggiani and Mazzone (Hym.:Aphelinidae)

Kimyasal Mücadele

✓  İlaçlama zamanı İlaçlama zamanını tespit amacıyla ilkbaharda mayıs ayı başı itibari ile etek dallardaki yaprakların alt yüzeyleri kontrol edilerek sayımlar yapılır. Yumurta, larva ve pupa sayılarının toplamı yaprak başına 10 ve üzeri ise ilaçlamaya karar verilir. S. phillyreae’ye nar bahçelerinde ilaçlama için gerekli olan yoğunluğa Akdeniz Bölgesi’nde genel olarak mayıs ayının ikinci yarısında ulaşmaktadır. Fakat bu dönemde nar bitkisi tam çiçeklenme döneminde olduğu için ilaçlamalar haziran ayı ilk yarısı gibi yapılmalıdır. Bu dönemde yapılacak tek ilaçlama zararlı ile mücadelede yeterlidir.

Kullanılabilecek bazı etken maddeler