(Cryptoblabes gnidiella)
Tanımı ve Biyolojisi
Ergin boyu 7 mm, kanat açıklığı ise dişi bireylerde 13.03 mm ve erkek bireylerde ise 12.18 mm’dir. Kanatları üzerinde uzunlamasına kırmızı renkli bantlar ve beyazımsı renkte çaprazvari çizgiler bulunur. Kelebekler dinlenme halinde iken, genellikle kanatlar üzerinde “W” şeklinde bir yapı görülür. Ön kanatlar gri-kahverenginde olup, üzerlerinde gümüşi renkte pullar bulunur. Arka kanatlar ise, beyazımsı-gri renkte ve damarlar ile kenar kısımları koyu renklidir. Kanatların toraksa bağlandığı kısımlar ile kenarları daha koyu renkte, kanat damarları geniş ve kırmızımsı renktedir. Palpusları, ince ve uzun yapılıdır. Antenleri ise, kıl tipinde olup, başın 4. segmentinden çıkar ve yaklaşık vücut uzunluğunun yarısı kadardır. Yumurtadan yeni çıkmış larva şeffaf, kirli beyaz-sarımsı renktedir. Larva farklı renklerde olmakla birlikte, genellikle gri-kahverenginde ve üzerindeki kıllar belirgindir. Baş, kestane kahverenginde olup pronotum koyu kahverengi, sırt pembemsi ve karın ise pembe veya gri renktedir. Yan kısımlarında koyu kahverengi şerit şeklinde bantlar bulunur. Zararlının önemli bir karakteristik özelliği olan bu bantlar, 3. larva döneminden itibaren belirginleşmeye başlar. Larva; 5 dönem geçirmekte olup, olgun larva ortalama 11.09 mm boyundadır. Pupa mumya tipinde olup, beyazımsı bir kokon içerisinde bulunur ve ortalama 6.72 mm boyundadır. Başlangıçta açık kahve-sarı renkli ve daha sonra ise parlak kırmızı veya sarımsı kahverengindedir. Kışı, genellikle ağaç üzerinde kalmış veya yere dökülmüş narlar ile hasadı yapılmamış ve özellikle birbirine temas eden turunçgil meyveleri arasında, çanak yaprakların (yıldız) altı ve yaprak kıvrımlarında ördükleri seyrek yapılı bir ağ içerisinde serbest olarak 3., 4. ve 5. dönem larva halinde geçirir. İlk erginler, nisan ayı içerisinde görülür. Nisan-temmuz aylarında düşük olan ergin popülasyonu, temmuz ayının ikinci yarısından itibaren artmaya başlar ve eylülkasım döneminde de en yüksek seviyeye ulaşır. Erginler, çıkışı takiben çiftleşerek ertesi gün yumurta bırakır.
Zarar Şekli
✓ Larvası göz, sürgün ve meyvede zarar yapar.
✓ Güve obur bir beslenme sergiler.
✓ Beslenme süresince koyu renkli artık bırakmaktadır.
✓ Bu artıkları ağ yapısı ile birbirine bağlar.
✓ Meyve kabuğu, meyve tacı, meyve içi, çekirdek ve sürgün kabuğu ile yapraklarında beslenir.
✓ Zararlı; meyve tacında ve meyve kabuğunu kemirerek, meyvede yumuşama ve çürümeye yol açmaktadır. Meyvelerin göbek kısmı, çanak yaprağın altı ve meyve kabuğunda beslenmektedir.
✓ Larva; meyvelerin korunaklı yerleri ile çatlamış nar ve turunçgil meyvelerini daha çok tercih eder. Genellikle bir meyvede birden fazla larva bulunur ve beslenme sırasında yoğun ağ örerek, çıkardıkları koyu renkli pislikleri birbirine bağlamasıyla tanınır.
Konukçuları
Polifag bir zararlı olan, Portakal güvesi’nin nar, greyfurt, portakal, mandarin, limon, mısır, pamuk, üzüm, avokado, patlıcan ve Trabzon hurması konukçuları olarak belirlenmiştir.
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Olmayan Mücadele
✓ Hurma bahçesi içerisinde veya çevresinde, mümkünse Portakal güvesi’nin diğer konukçularının yetiştirilmemesine özen gösterilmelidir.
✓ Haziran-temmuz aylarında meyve seyreltmesi yapılmalıdır.
✓ Ayrıca, vejatasyon süresince haftalık kontroller yapılarak, yere dökülen ve hasat sonrasında ağaç üzerinde kalmış meyvelerin toplanıp gömülmesi popülasyonun düşürülmesi açısından önemlidir.
✓ Ancak bu yöntemin başarılı olması için, uygulamanın tüm üreticiler tarafından her yıl düzenli yapılması gerekir.
Biyolojik Mücadele
✓ Portakal güvesi’nin doğada birçok doğal düşmanı bulunmaktadır. Öncelikle bu türlerin korunması ve etkinliklerinin arttırılması için çevre ve doğal düşmanlara etkisi düşük seçici ilaçlar kullanılmalıdır.
Predatörler
Forficula auricularia L. (Derm.: Forficulidae)
Chrysoperla carnea (Stephens) (Neu.: Chrysopidae)
Coccinella septempunctata L. (Col.: Coccinellidae)
Parazitoitler
Trichogramma evanescens West. (Hym.: Trichogrammatidae)
Habrobracon hebetor Say. (Hym.: Braconidae)
Apanteles sp. (Hym.: Braconidae)
