(Hemiptera: Pentatomidae)

Tanımı ve Yaşayışı 

Yaklaşık 1.0 cm uzunluğunda ve 0.5 cm genişliğindedir. Üzerinde yan yana önden arkaya uzanan siyah ve kirli sarı çizgiler bulunur. Familya özelliği olarak pis koku salgılar. Erginler havaların ısınması ve hasatla beraber kışı geçirdikleri 1500-2000 m yükseklikteki kışlak adını verdiğimiz dağ ve tepelere çıkarlar. Havaların soğuması ile birlikte aktiviteleri kesilir. Kışı uyku döneminde meşe, kirpigeven, kirpiotu, çam, ayıkulağı gibi kışlak bitkilerinin altlarında geçirirler. İlkbaharda havaların ısınması ile Nisan sonu Mayıs başında toplu olarak kışlaktan ovaya uçmaya başlarlar. Hava sıcaklığının üst üste en az 20°C’nin üstünde bir kaç gün devam etmesi durumunda kışlağı 3-5 günde terk ederler. Havaların yağışlı ve serin gittiği günlerde iniş süresi uzar. Kışlaktan ovaya inen Kımıllar, başaklı ve gelişmiş ekinleri seçerler yumurtalarını paketler halinde; başaklara, saplara, yaprak yüzlerine, toprak üstüne, yabani otlara bırakırlar. Yumurtadan çıkan nimfler yaklaşık bir ay sonra yeni nesil ergin olurlar. Yılda bir döl verirler.

Zarar Şekli

✓  Kışlaktan ovaya inen kışlamış Kımıl erginleri, kışlamış Süne erginleri gibi kardeşlenme döneminde bulunan hububatı kök boğazı üstünden emerek “kurtboğazı (Göbek kurusu)” zararını yapar.

✓  Bu şekilde zarar görmüş bitki başak bağlamaz. Kışlamış erginler, hububatın başaklanma döneminde başak sapını emerek bitkinin tane bağlamasına engel olur. Bu zarar şekline “akbaşak” zararı denir.

✓  Kımılın 3.-5. dönem nimf ve yeni nesil erginleri tanelerde beslenerek kavuz durumuna getirirler. Zararlı yoğunluğuna ve iklim koşullarına bağlı olarak, her üç fenolojik dönemde de zarar ciddi boyutlara ulaşabilir.

Mücadele

Biyolojik mücadele

Kımılın doğada çoğalmasını sınırlayan parazitoit ve predatörler bulunmaktadır. Bunlar içinde de en önemlileri yumurta parazitoitleri Trissolcus türleridir. Yumurta parazitoitlerinin, doğada çoğalmalarını elverişli hale getirmek ve korumak oldukça önemlidir. Bunun için hububat üretimi yapılan alanlarda yeşil alan oluşturma (ağaçlandırma) ve polikültür tarım yapılması önerilmektedir.

Doğada var olan ve korunmasına mutlak suretle ihtiyaç duyulan yumurta parazitoitleri Kımıl mücadelesi açısından büyük önem kazanmaktadır. Diğer bir ifadeyle doğada uygun koşullarda oluşan doğal parazitlenme, Kımıl mücadelesinde alanların daralmasında büyük bir etkendir.

Doğal düşmanları

Ergin ve yumurta parazitoitleri vardır. Orta Anadolu Bölgesinde tespit edilen ergin parazitoidi Gymnosoma desertorum Rond (Diptera:Tachinidae)’dur. Yumurta parazitoitleri ise; Trissolcus rufiventris (Mayr), T. semistriatus (Nees.), T. simoni (Mayr) (Hymenoptera: Scelionidae)’dir

Bunlar aynı zamanda sünenin de yumurta parazitoitleridir. Ayrıca kışlaklarda Beauveria bassiana gibi bazı hastalık etmenleri de kımılın ölümüne neden olmakta ve erginlerde çok az oranda da parazitoit nematod Agamermis’e rastlanılmaktadır.

Kimyasal olmayan mücadele

✓  Erken gelişen buğday çeşitlerinin ekimi,

✓  Zamanında ekim,

✓  Tarlanın iyi hazırlanması,

✓  Nadasın iyi uygulanması,

✓  Tarla içindeki yabancı ot mücadelesinin iyi yapılması,

✓  Hasadın geciktirilmemesi,

✓  Polikültür tarım yapılması,

✓  Yeşil alan oluşturulması, ağaç ve çalılıkların korunması,

✓  Çayır ve mera alanlarının korunması,

✓  Arpa ve buğday ekilişlerinin ayrı ayrı ve toplu olarak ekilişinin sağlanması,

✓  Anızın kesinlikle yakılmaması.

Kimyasal Mücadele

Kımıl mücadelesi esas olarak Kışlamış Erginlere karşı yapılır. Kışlaktan ovaya göç iyi izlenerek mücadeleye sağlıklı bir şekilde karar verilir. Bu amaçla hava koşullarına bağlı olarak Nisan ayının 2. yarısından itibaren kışlaklarda kımıl hareketleri izlenmeye başlanır ve ilk uçuşlar görüldüğü günden itibaren kışlakların çevresindeki hububat ekiliş alanları Kımıl bakımından kontrol edilir. Zararlının dağılmasına ve yumurta bırakmasına fırsat verilmeden toplu iniş alanlarında 2 adet KE/m² ve üzerindeki yoğunluk bulunan hububat ekilişlerinde hemen mücadeleye geçilir. KE mücadelesi yapılmayan ya da KE mücadelesi yapılmasına rağmen bazı alanlarda, eğer nimf+YNE popülasyonu eşiğin üzerinde ise(10 nimf+YNE/m² ve fazlası); 4.-5. dönem nimf ve YNE’lerin birlikte olduğu dönemde de ilaçlama yapılmalıdır.

Kullanılabilecek etken maddeler