(Soil Borne Wheat Mosaic Furovirus)

Tanımı ve Yaşayışı

Virüs partikülleri çubuk şeklinde olup, genellikle düzdür. Nükleik asit yapısı iki genomlu tek sarmal RNA’dan oluşmaktadır. Partiküllerdeki nükleik asit oranı %5, protein oranı ise %95’tir. T ırkı 82-110 nm, M ırkı 138-160 nm, B ırkı da 280-300 nm uzunluğunda olup 20 nm genişliğindedir. Bu virüs mekanik olarak ve vektörle taşınır. Vektörü toprak kökenli bir fungus olan Polymyxa graminis’tir. Enfeksiyon serin iklim koşullarında (12-15°C) ve yüksek toprak neminde artış göstermektedir. Hastalığın inkübasyon süresi uzundur (40-90 gün). Virüs tohumla taşınmamaktadır.

Belirtileri

✓  Hastalığın belirtileri mevsime göre değişir. İlkbaharda çok bariz olan belirtiler, çeşitli uzunluk ve genişlikte değişen benekler ve lekeler, yaprak damarı boyunca uzanan düzgün olmayan çizgiler halindedir.

✓  Bazen bu lekeler yaprak üzerinde açık yeşil izler halinde görülür. Çoğu zaman açık yeşil zemin üzerinde koyu yeşil lekeler de gözlenebilir. Bazı çeşitlerde açık sarı ve devamlı olmayan çizgiler meydana gelir.

✓  Yaprak kını ve kavuzlarda ise mozaik lekeler görülür. Hassas çeşitlerde cüceleşme ve rozetleşmeye neden olur.

✓  Kıraç-66 ve Köse buğdaylarında rozetleşme ve cüceleşme şiddetli olarak görülür . Rozetleşme belirtisi görülen bitkilerin yaprakları daha sonra mozaik belirtileri maskeleyecek şekilde koyu yeşile döner.

Konukçuları

Buğday, arpa, çavdardan başka ayrık (Agropyron spp.), beyaz ayrık çimi (Agrostis spp), brom (Bromus spp.), domuz ayrığı (Dactylis spp.), yumak otu (Festuca spp.), çim (Lolium spp.), darı (Panicum spp), it kuyruğu (Phleum spp) ve salkım otu (Poa spp.) gibi bitkiler hastalığın konukçularıdır.

Mücadelesi

Hastalıktan korunmak için dayanıklı veya tolerant çeşitler kullanmak tek mücadele yöntemidir. ES 14, ES 86/7, Süzen 97 Altay 2000, Sultan 95 ve Haymana 79 buğday çeşitleri, bu virüse karşı dayanıklı bulunmuştur.