(Barley Yellow Dwarf Luteovirus)

Tanımı ve Yaşayışı

Buğday sarı cücelik virüsü olarak da bilinir. Erken enfeksiyonda kayıplar büyük olur. Partikülleri, izometrik yapıda ve 25-30 nm çapında olup, yuvarlaktır. Tek sarmal RNA içerir. Partiküllerin nükleik asit oranı %28, protein oranı ise %72’dir. Bitki özsuyunda stabildir. Virüs, mekanik olarak, bitkilerin birbiri ile temasıyla, tohumla ve polenle taşınmaz. Pek çok yaprak biti, virüsü persistent olarak taşır. Bu vektörler virüsü bir kez vücuduna aldığında, hayatı boyunca virüsü bünyesinde bulundurur ve yayılmasını sağlar.

Belirtileri

✓  Bu virüsün oluşturduğu belirtiler, konukçu bitkinin genotipi, yaşı ve fenolojik durumu kadar, virüsün ırkı ve çevresel koşullara göre değişebilir.

✓  Tarladaki belirtileri kolaylıkla besin veya su noksanlığı ile karıştırılabilir. Belirtiler mevsimden mevsime değişir veya enfeksiyondan hemen sonra kaybolur.

✓  Fakat pek çok konukçudaki en yaygın belirtisi, boğum aralarının kısalmasına bağlı olan cüceleşmedir.

✓  Cüceleşme, baş oluşturamayacak kadar şiddetli olabilir veya bulaşık olmayan bitkilerden çok dikkatli bakılmadıkça ayrılamayacak kadar hafif olabilir. Bulaşık bitkilerdeki en dikkat çekici belirti, daha çok yaşlı yapraklarda görülen yeşil rengin kaybolmasıdır.

✓  Renksizleşme, enfeksiyondan 1-3 hafta sonra başlar.

✓  Diğer belirtileri arasında yaprakların sertleşmesi, yukarı doğru kıvrılması, testere dişli yapraklar, başaklanma ve çiçeklenmede azalma, kısırlık, danelerin dolmaması, az ve küçük dane oluşumu ve dolayısıyla ürün kayıpları yer almaktadır.

✓  Hastalıktan dolayı ürün kaybı, %5-20’dir. Kayıplar ekilen çeşide, ekim zamanına ve bulaşık bitkilerin sayısına bağlı olarak değişmektedir.

✓  Buğday ve çavdarda: Yapraklar sararır ve yaprak ucu kütleşir. Bulaşık alanlarda buğday dikleşir, sararır ve olgunlaşma sırasında renksizleşir.

Konukçuları

Arpa, yulaf, buğday, çeltik, çavdar ve mısır, virüsün ana konukçularıdır. Gramineae familyası doğal konukçuları arasında yer alır. Gramineae’lerden, bilinen yaklaşık 100 kadar bitki, bu virüsün oluşturduğu hastalığa karşı hassastır.

Mücadelesi

✓  Tolerant veya dayanıklı çeşit kullanılmalıdır.

✓  Kış ve ilkbahar ekimlerini, yaprak biti popülasyonlarının yoğun olduğu dönemlere denk getirmemeye dikkat edilmelidir. Bunun için sonbahar ekimi mümkün olduğunca geç, ilkbahar ekimi mümkün olduğunca erken yapılmalıdır.

✓  Vektörlere karşı ilgili Teknik Talimatta belirtilen mücadele metotları kullanılmalıdır.