(Gymnosporangium fuscum)

Tanımı ve Biyolojisi

Bu hastalığı oluşturan fungus konukçu değiştirebilen bir hastalık etmenidir. Hastalığın ara konukçusu ardıç ağaçları, ana konukçusu ise armut, elma ve ahlat ağaçlarıdır.

Ardıç ağaçları üzerinde oluşan basidiosporlar ilkbaharda doğaya yayılarak armut ağaçları üzerinde enfeksiyonları oluşturur. Basidiospor uçuşları Nisan, Mayıs aylarında 40 günlük süre içinde olmaktadır.

Ardıçlarda basidiumların meydana getirdiği basidiosporlar ilkbaharda teşekkül eder etmez hemen havaya karışırlar ve armut ağaçlarının azami çiçekte ve yapraklarının da normal büyüklüğünü almak üzere olduğu zamanlarda ilk infeksiyonlarını yaparlar. Ancak bu organlar genç ve henüz kutikulaları kalınlaşmamışken enfeksiyonlara daha çok duyarlı olmaktadır.

İlk enfeksiyondan sonra armut yapraklarının üst yüzünde sarımsı kahverengi piknit denilen kabarcıklar oluşur ve olgunlaşırlar. Yaprağın alt yüzeyinde ise spermogonium lekesinin altında enfeksiyondan 78-98 gün sonra Temmuz ayında esium tümörü oluşur. Bu tümörler üzerinde Ağustos-Eylül aylarında esium keseleri ve bu keselerde esiosporlar meydana gelir. Bu sporlar Eylül-Ekim aylarında esium keselenin patlamasıyla doğaya kavuşurlar. Böylece armut yapraklarının alt yüzünde oluşan esiosporlar civarda bulunan ardıç ağaçlarının sürgün ve dallarını enfekte ederler.

Ardıç dallarında bir yıl sonra (Eylül-Ekim) tümörler oluşur. Tümörlerde oluşan spor dilleri en az yarım saat yağmur yağdıktan sonraki yağmursuz bir günde basidiosporlarını teşekkül ettirirler. Bunlarda uçuşarak armut ağaçlarını enfekte ederler. Ardıçlardaki tümörler 4-5 sene canlı kalır ve her sene için enfeksiyon kaynağı olurlar.

Zarar şekli ve belirtileri

• Hastalık, yapraklarda, meyvelerde, meyve saplarında ve yeni oluşan sürgünlerde belirti oluşturmaktadır.
• Yapraklarda yazın üst yüzeyde kırmızı, yuvarlak veya uzunca lekeler görülür. Lekelerin ortası kabarık durumdadır ve yakından bakılınca küçük siyah noktacıklar görülür. Bu lekelerin bulunduğu yerlerde yaprağın alt yüzeyinde meme şeklinde çıkıntılar oluşur. Aynı oluşumlar meyve ve dallar üzerinde de görülür.
• Hastalık yaprakların dökülmesine neden olur.
• Ağaç üzerinde kalan yapraklar ise görevini yapamadığından ağaçta şekil bozuklukları oluşur. Sonuçta ağaç zayıflar ve verimden düşer.
• Hastalığa yakalanmış meyveler ise küçük ve şekilsizdir. Bu durum kalitenin bozulmasına ve verimin düşmesine neden olmaktadır.

Mücadele yöntemleri

Kimyasal olmayan mücadele yöntem:

Elma bahçeleri ardıç ağaçlarına yakın yerlere kurulmamalı, bahçe içinde ardıç ağaçları varsa kesilerek imha edilmelidir.

Kimyasal mücadele

İlaçlama Zamanları:

1. İlaçlama: Çiçek tomurcukları patlamak üzereyken

2. İlaçlama: Beyaz rozet döneminde

3. İlaçlama: Çiçek taç yaprakları %80–90 dökülünce

Diğer ilaçlamalar

3. ilaçlamadan sonra havalar yağışlı giderse haftada bir, yağışsız giderse 12–13 günde bir yapılmalıdır. Genellikle 3 ilaçlama yeterli gelmekle birlikte yağışlı geçen hastalık dönemlerinde 6 ilaçlama yapılmalıdır.

Kullanılabilecek Etken maddeler