Tanımı ve yaşayışı

Rhopalosiphum maidis (Mısır Yaprak Biti) :Kanatsız parthenogenetik dişiler uzunca vücutlu ve mavimsi yeşil veya açık yeşil renktedir. Yaklaşık olarak vücut 2,2 mm uzunluktadır. Kanatlı parthenogenetik dişilerde vücut takriben aynı büyüklükte olup, baş, thorax, bacaklar ve corniculus’lar siyah abdomen ise açık mavimsi yeşil renktedir. Corniculusların kaidesinde geniş bir esmer leke vardır.

Rhopalosiphum padi (Ekin Yaprak Biti): Kanatsız parthenogenetik dişiler esmerimsi zeytin yeşili renkte fakat abdomenin kaidesi ve corniculus’ların bulunduğu alan kırmızımsı esmer renklidir. Vücut uzunluğu 1,5 – 2,3 mm’dir. Antenler çok kısa olup ancak vücudun yarısı kadar uzunluktadır. Kanatlı parthenogenetik dişilerde vücut koyu yeşil, baş ve thorax siyahımsı renktedir

Rhopalosiphum maidis

Sıcaklık ve oransal nemin uygun olduğu ve konukçu bitkilerin bulunduğu yerlerde yıl boyunca parthenogenetik olarak ürer. Gelişme süresi bir haftadan bir aya kadar sürebilir. Tropik orijinli olduğundan yaz sıcaklığından etkilenmez. Etkilendiği en önemli faktör düşük orantılı nemdir. Konukçunun olgunlaştığı ve dokuların sertleştiği zamanlarda, bitkinin körpe kısımlarına ya da genç bitkilere göç eden kanatlı bireyler meydana gelir. Bazen R.padi ve R.maidis birlikte bulunurlar.

Zarar şekli

✓  Yaprak bitlerinin ergin ve nimfleri kışlık ve yazlık hububatın yaprak, başak, koçan ve erkek organlarında büyük koloniler meydana getirerek bitki özsuyunu emmek suretiyle zarar yaparlar. Emgi sonucunda bitki zayıflar, gelişme durur,tanenin olgunlaşması engellenerek buruşmasına ve kurumasına sebep olur. Ürünün verimi azalır, kalitesi bozulur ve bitki kurur.

✓  Beslenmeleri esnasında salgıladıkları zehirli maddeler yüzünden bitkilerde anormal büyümelere ve şekil bozukluklarına sebep olarak normal gelişmeyi engellerler.

✓  Genel olarak şekil bozukluğu, yaprakların kıvrılması ile kendini gösterir. Virüs taşımak ve bulaştırmak suretiyle birçok bitki virüs hastalıklarının bulaşmasına neden olurlar.

✓  Salgıladıkları tatlımsı maddeler, üzerinde fumajine sebep olan mantarlar gelişerek bitkide özümleme ve solunuma engel olurlar ve böylece zararlının doğrudan yaptığı zarar artar.

✓  Ayrıca , salgıladıkları tatlı maddeler yeşil kurt kelebeklerini cezbeder ve bu yüzden yaprak bitlerinin çok olduğu mısır tarlalarında yeşil kurt yoğunluğu genellikle daha fazla olmaktadır

Konukçuları

Mısır yaprak bitleri, başta mısır ve sorgum olmak üzere buğday, yulaf, arpa, çeltik ve diğer yabani ve kültürü yapılan buğdaygil türlerinde yaşar.

MÜCADELESİ

Kimyasal olmayan mücadele

✓  Hasattan sonra tarla sürülmeli ve tarla içindeki yabancı otlarla mücadele yapılmalıdır.

✓  Akdeniz Bölgesinde ekimler erken yapılmalıdır.

✓  Ekim sık yapılmamalı, mümkünse mibzerle yapılmalıdır.

✓  Ekimden önce tarla tesviyesi iyi yapılmalıdır.

✓  Tarla içi drenajı iyi yapılmalıdır.

✓  Özellikle azotlu gübreler gerektiği dozlarda verilmelidir

Kimyasal Mücadele:

Örnekleme için, her 40-50 dekarlık hububat tarlası bir ünite kabul edilir. Ünitelerde tarlanın köşegenleri doğrultusunda zikzak yürünerek her 10-15 m’de bir olmak üzere toplam 50 bitkinin tüm toprak üstü organlarında zararlının ergin ve nimfleri aranır ve sayımı yapılır. Kışlık ve yazlık hububatın yaprakları, merkezi yapraklar ve koçan yapraklarının araları, başakları ve erkek organları dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir. Sayım sonucunda elde edilen verilerden bitki başına zararlı ve yararlı yoğunluğu bulunur. Sürvey haftada 1-2 kez yapılır. Yaprakbiti ve doğal düşmanların yoğunluklarına ilişkin yapılan sürvey sonuçları dikkate alınarak, mücadele yapılıp yapılmamasına karar verilir. İlk bulaşmalar hem tarla kenarlarında hem de tarla içinde lokal olup homojen bir dağılım göstermemektedir. Özellikle erken mevsimde yalnız tarla kenarları ve zarar zararlının lokal olarak bulundukları diğer yerler ilaçlanmalıdır. Zararlının homojen olarak dağılımı gösterdiği tarlalarda kaplama ilaçlama yapılır.

Kullanılabilecek etken maddeler