(Sesamia nonagrioides Lef.(Lepidoptera: Noctuidae)
Tanımı ve yaşayışı
Kelebeklerin kanat açıklığı yaklaşık 3.0 cm’dir. Vücut uzunluğu 1.5 cm’dir. Ön kanatları sütlü kahverengimsi devetüyü renginde veya sarımsı ve bej renktedir. Arka kanatlar ise gümüşi beyaz veya ipeğimsi beyaz renktedir. Arka kanatlar dışa doğru hafif koyulaşmaktadır. Erkek kelebeklerde anten taraklı olup, dişilerde düz ip şeklindedir. Çok küçük olan yumurtalar genellikle kümeler halindedir. Olgun larvanın boyu ortalama 3.0 cm’dir. Bu dönemlerde tipik pembe renkte ve tüysüzdür. Aynı zamanda bu renk alta doğru donuk sarı bir renk alır. Bu dönemde baş koyu kahverengi, ense levhası koyu sarı ve kahverengi lekelidir. Pupaların boyları 1.0-2.0 cm ve kızılımsı kahverengidir. Kelebekler mart sonundan itibaren görülmeye başlarlar. Yumurtalarını yaprak kınının gövdeye bakan iç kısmına ve koçan yapraklarının iç yüzüne bırakırlar. Bu dönemde zararlının ana konukçusu olan mısır ve sorgumun ekimi yapılmadığından yumurtalarını buğday bitkisine, yabani buğdaygillere veya kanal boylarındaki sukamışlarına bırakırlar. Bir dişi bir kaç kez olmak üzere 200-350 yumurta bırakır. Kelebeklerin ömrü ortalama 6-7 gündür. Yumurtadan çıkan larvalar gövde veya koçan içine açtıkları deliklerden geçerler. Yedinci döneme gelen larvalar genellikle beslenmeden kesilirler ve bulundukları sap ve koçan içinde meydana getirdikleri odacıklarda pupa olurlar. Kışı genellikle olgun larva halinde gövde veya koçanlar içinde geçirmektedir. Ege bölgesinde 3, Akdeniz bölgesinde ise 4-5 döl vermektedir.
Zarar şekli
✓ Mısır Koçan Kurdu’nun larvaları, mısır bitkisinin genç fide döneminden başlayarak, yaprak, gövde, koçan ve tepe püsküllerinde beslenerek zarar yapmaktadır. Yapraktaki zararı, daha çok helezon gelişme döneminde olur ve bu yapraklarda karşılıklı delikler oluşur. Bu zarar şekli, Mısır Koçan Kurdu’nu, pratikte Mısır Kurdu’ndan ayıran tipik bir özelliktir.
✓ Larvalar gövde ve koçanda açtıkları deliklerden girerek galeriler meydana getirir ve ileriki dönemlerde gövdeyi boşaltırlar.
✓ Deliklerden taze sulu, hızar talaşı gibi pisliklerini dışarı atarlar. Süt olum döneminde koçanların içine girerek taneleri yemek suretiyle tahrip ederler ve sapta olduğu gibi galeriler açarlar.
✓ Ayrıca, çıkardıkları dışkı maddelerinde fungal etmenler gelişerek, koçan içindeki tanelerin tamamının da zarar görmesine sebep olurlar
Konukçuları
Mısır, süpürgedarısı, sukamışı, kamış veya kargı, çeltik, buğday, arpa, yulaf, kanyaş, hasırotu ve süs bitkilerinden glayöl
Mücadele
Kimyasal olmayan mücadele
✓ Hasattan sonra arta kalan mısır sapları ve kökleri parçalanıp imha edilmelidir.
✓ Tarla derin sürülerek bitki artıklarındaki kışlayan larvalar derine gömülmek suretiyle ergin çıkışları önlenmeli ve ikinci ürün mısırın mümkün olduğunca erken ekilmelidir.
Kimyasal mücadele
