(Saissetia oleae)
Tanımı ve Yaşayışı
Aktif larva, turuncuya yakın sarı renkte ve hareketlidir. Kışı genellikle yapraklarda ikinci ve üçüncü dönem larva halinde geçirmektedir. Bu arada diğer dönemlere de rastlanmaktadır. Zeytin karakoşnilinin üreme gücü yüksektir. Bir ana kabuğu altında 500-3000 civarında yumurta sayılabilir. Ancak kışın sıcaklık 5-6 gün 0C altına düştüğü takdirde, yaz aylarında da kuru sıcakların etkisiyle önemli ölçüde doğal ölüm görülmektedir.
Zarar Şekli
✓ Zeytin karakoşnili larva ve ergin dönemlerinde ağacın özsuyunu emerek beslenir ve aynı zamanda salgıladığı tatlı madde bütün ağacı sarar.
✓ Bu tatlı madde üzerinde, saprofit mantarlar ürediğinden karaballık (fumajin) meydana gelir.
✓ Bir yandan özsuyunun emilmesi, diğer yandan karaballığın fotosenteze engel olması ağaçları zayıflatır ve üründe azalmalar olur.
✓ Koşnilin yoğunluğu arttıkça yaprak ve meyve dökümleri ile dallarda kurumalar başlar.
✓ Böyle zamanlardaki ürün kaybı % 60- 70 kadardır. Daha sonraki yıllarda ağaçlar hiç meyve vermez olurlar ve çalılaşmalar görülür.
Konukçuları
Zararlının ana konukçusu zeytindir. Ege bölgesinde narenciye, çınar, ayva, nar, defne gibi bitkilerde de bulunmakta ve zarar yapmaktadır.
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Olmayan Mücadele
✓ Koşnil kuvvetli ağaçlarda daha az yaşama şansı bulabildiğinden çeşitli sebeplerle zayıf düşmüş ağaçları kuvvetlendirmek gerekir.
✓ Bu amaçla kuruyan dalların kesilmesi, ağaçların iç kısımlarının hava ve ışık almasını sağlayacak şekilde budanması ve gübrelemenin tekniğine uygun olarak yapılması gerekmektedir.
✓ Zeytin karakoşnili mücadelesinde, budama önemli rol oynar.
✓ Bunun için, bölgelere ve yıllara göre değişim gösteren, son don ve kırağıdan sonra budama yapılarak, zararlı populasyonu düşürülmelidir.
Biyolojik Mücadele
✓ Zeytin karakoşnilinin doğal düşmanları, çok fazla ve etkili olup, bütün bölgelerde rastlanmaktadır.
✓ Bunlar, kimyasal mücadele yapılma-yan bahçelerde, zararlıyı baskı altında tutacak yoğunlukta bulunmaktadır.
✓ Ülkemizde, aşağıdaki doğal düşmanlar saptanmıştır:
Predatörler
Chilocorus bipustulatus L. (Col.:Coccinellidae)
Exochomus quadripustulatus L. (Col.:Coccinellidae)
Symnus apetzi Muls. (Col.:Coccinellidae)
Chrsoperla carnea (Steph) (Neur.:Chrysopidae)
Parazitoitler
Scutellista cyanea Motsch. (Hym.:Pteromalidae),
Metaphycus meteolus Timberlayt (Hym.:Encyrtidae)
M.lounsburgi (Hym.:Encyrtidae)
Çanakkale ve Balıkesir’de yapılan çalışmala Metaphycus spp’nin ilaçlama yapılmayan bahçelerde zararlıyı baskı altına alabileceği saptanmıştır
Kimyasal Mücadele
✓ İlaçlama Zamanının Tespiti Mevsim başında yapılacak kontrollerde, parazitlenmenin %50’nin üzerinde olduğu bahçelerde, Zeytin karakoşnili’ne karşı ilaçlama yapılmamalıdır.
✓ Doğal düşmanların zararlıyı baskı altına alamadığı ve parazitlenmenin %50’nin altında bulunduğu yerlerde Zeytin karakoşniline karşı ilaçlama yapılabilir.
✓ İlaçlama zamanı aktif larva çıkışına göre saptanır. Bu amaçla ilaçlama yapılacak bahçelerde, bahçeyi temsil edecek sayıda ağacın 4 yönünden 20-25 cm. uzunluğundaki sürgünler üzerinde bulunan, o yıla ait yumurta dişiler kontrol edilerek, yumurtadan aktif larva çıkışı saptanır.
✓ Yumurtaların % 50 ‘ sinin açıldığı devrede birinci, % 90’nının açıldığı devrede ise ikinci ilaçlama yapılır.Yapılacak ilaçlamalarda, öncelikle faydalılara en az zararlı olan preparatlar tercih edilmelidir.
Kullanılabilecek
bazı etken maddeler
