(Parlatoria oleae)

Tanımı ve Yaşayışı

Ergin dişinin vücudu, oval şekilde olup, koyu eflatun veya mor renktedir. Erkek, pembemsi eflatun renkte,1 mm uzunluğunda narin yapılı ve bir çift kanatlıdır.  Kışı olgun dişi döneminde geçirir. Yumurtalarını o yılın iklim koşullarına göre, nisan ayının ilk yarısı veya mayıs ayı ilk haftasında bırakmaya başlar.  Yumurtlama 2 aya yakın süre devam eder. Mayıs ayı ortalarına veya sonlarına doğru görülen hareketli larvalar dallara, yaprak ve meyvelere giderek, kendilerini uygun bir yere tespit eder ve beslenmeye başlarlar. İkinci döle ait yumurtalar temmuz ortaları veya sonlarında görülür. İkinci dölün erginleri genellikle kışlamaya çekilir. Zararlı yılda 2 döl verir

Zarar Şekli

✓  Zeytin kabuklubiti, ekonomik yönden önemli bir zararlıdır.

✓  Zararını, meyve ağaçlarının gövde, dal, sürgün, yaprak ve meyvelerinde meydana getirir.

✓  Popülâsyonu yüksek olduğunda, ağaçların kurumalarına neden olur.

✓  Zararlının beslenirken kırmızı veya mor lekeler meydana gelir.

✓  Böyle lekeli meyveler pazar değerini kaybetmekte, depolamada büyük kayıplara uğramakta ve konserveleri yapılmamaktadır.

✓  Ülkemizin tüm bölgelerinde bulunmaktadır.

Zeytin kabuklu bitinin meyve, sürgün ve yapraktaki zararları

Konukçuları

Elma, şeftali, kiraz, vişne, erik, kayısı, yenidünya, muşmula, ahlat, zeytin, üvez, ceviz, bağ, kestane ve bazı süs bitkileri konukçuları olarak saptanmıştır.

Mücadele Yöntemleri

Kimyasal Olmayan Mücadele

✓  Bulaşık bahçelerde toprak işlemesi, sulama, gübreleme ve budama işleri usulüne uygun olarak yapılmalıdır.

✓  Budamadan kalan artıklar mutlaka yakılarak yok edilmelidir. 

✓  Bulaşık ağaçlardan alınan dayak ve sırıklar temiz ağaçlarda kullanılmamalıdır.

✓  Bahçe kenarındaki çit bitkileri kontrol edilmeli zararlıya rastlanırsa, bitkilerde ilaçlanmalı veya kesilip yakılmalıdır.

✓  Zeytin bahçelerinde genellikle nem oranı yüksek sahil kesimleri ile sulanan bahçelerde yer alan ve yeşil sofralık olarak değerlendirilen zeytin çeşitlerini daha çok tercih eder.

Biyolojik Mücadele

Zeytin kabuklubitinin doğal düşmanları, zeytin bahçelerinde zararlı popülâsyonunu sınırlayıcı öneme sahiptir. Bunlar, özellikle ilk döle ait ergin dişi ve ikinci döle ait nimfler üzerinde oldukça etkilidir. Bu durum göz önüne alınarak, zararlıya karşı yapılacak mücadelelerde, önce parazitlenme durumları saptanmalı ve gerekiyorsa ilaçlı mücadeleye karar verilmelidir. Eğer %50 gibi yüksek parazitlenme varsa, ikinci döle karşı kimyasal mücadele yapılmamalıdır.

Parazitoitleri:

Aphytis maculicornis (Masi) (Hym.: Aphelinidae)

Aphytis proclia (Walker) (Hym.: Aphelinidae)

Aphytis mytilaspidis (Le Baron) (Hym.: Aphelinidae)

Aspidiotiphagus citrinus (Craw.) (Hym.: Aphelinidae)

Predatörleri

Chicolorus bipustulatus (L.) (Col.: Coccinellidae)

Exochomus quadripustulatus (L.) (Col.: Coccinellidae)

Scymnus apetzi (Muls.) (Col.: Coccinellidae)

Pullus sp. (Col.: Coccinellidae)

Cybocephalus fodori minor E.-Y. (Col.: Cybosephalidae)

Lestodiplogis sp. (Dip.: Cecidomyiidae)

Typhlodromus sp. (Acarina: Phytoseiidae)

Ambyliseius sp. (Acarina: Phytoseiidae)

Allothrombium sp. (Acarina: Trombidiidae)

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanının Tespiti

✓  Bulaşık meyve bahçeleri devamlı kontrol altında bulundurulmalıdır.

✓  Gözler patlamadan önce bahçeyi temsil edecek 5 ağacın çeşitli yönlerindeki dallar kontrol edilir. Canlı bireylerin varlığı ve oranı incelenir.

✓  Mayıs ayının ilk haftasından başlayarak da hareketli larva çıkışı gözlenmelidir.

✓  Zararlı kışı genellikle olgun dişi döneminde geçirmektedir.

✓  Bu dönemde dişi kabukları çok sert ve kalındır.

✓  Bu yüzden kışlık ilaçların etkisi pek yüksek olmamaktadır.

Marmara bölgesinde, ancak yoğunluğun fazla olduğu bahçelerde bir kış ilaçlaması ile yoğunluğun azaltılabilecektir. Zeytin kabuklubitinin yaprak ve sürgünlerde zarar yapan 1. dölüne karşı, çok yüksek popülasyonların dışında, ilaçlama yapılmamalıdır.  Zararlının ikinci dölünde ise, bahçedeki zararlı yoğunluğu ve parazitlenme oranı göz önüne alınmalıdır. Zararlı yoğunluğunun yüksek, parazitlenme oranının da %50’den düşük olduğu bahçelerde, kimyasal mücadele yapılmalıdır. Bunun için, temmuz sonu ağustos başlarından itibaren, yumurtalı dişiler kontrol edilecek ve yumurtaların %50’sinin açıldığı (ikinci döl ergin oranının %70-80’i bulduğu) zaman, ilaçlama yapılacaktır. İlaçlamalarda, mümkün olduğu kadar seçici ilaçlar tercih edilmelidir.

Kullanılabilecek bazı etken maddeler