Hasar Tipi: Fizyolojik

Hasarın Görüldüğü Yer: Meyvenin iç kısmı (çekirdek evi ve iletim demetleri)

Hasarın Zamanı: Hasattan sonra

Etkilenen Çeşitler: Envy®- Scilate, Red Delicious, Modi®- Civg198, Granny Smith, Boskoop, Topaz, Kanzi®- Nicoter, Jonagold, Gloster, Braeburn

Belirti ve Bulgular:
Bu bozukluk yalnızca elma kesildiğinde fark edilebilir. İlk aşamada çekirdek çevresinde hafif pembemsi-kızarık bir renk değişimi oluşur, zamanla bu bölge kahverengileşir. Genellikle tohum bölmeleri ile iletim dokusu (ilik dokusu) arasında başlar, posaya ve hatta damarlara kadar yayılabilir.

İleri aşamalarda, özellikle uzun süreli veya düşük oksijenli depolama koşullarında, meyve iç dokusunda yaygın bir bronzlaşma görülür. Etkilenen alan genellikle kuru dokuludur ve tohum bölmelerine yapışmaz. Bazı vakalarda bu kararma, meyvenin çekirdek boşluğunda gözle görülebilir bozulmalara (oyuklara) neden olabilir.

CA (kontrollü atmosfer) koşullarında bu sorun, özellikle çok düşük O₂ (%<1) veya çok yüksek CO₂ (%>3) seviyelerinde kısa sürede ortaya çıkabilir. Bu durumda bronzlaşma daha keskin sınırlıdır ve yoğun pigment değişimiyle kendini belli eder.

Patojen Oluşumunun Nedeni:
Bu bir enfektif hastalık değildir. Hasarın nedeni yaşlanma, uygun olmayan depolama koşulları, düşük oksijen ve/veya yüksek karbondioksit içeriğidir.

Enfeksiyon Zamanı:
Enfeksiyöz bir süreç söz konusu değildir. Ancak hasar, hasat sonrası depolama döneminde gelişir.

Genellikle Şu Durumlarda Ortaya Çıkar:

• Hasattan sonra çok uzun süre depolanan meyveler

• Çok olgun meyveler

• Uygun olmayan CA koşulları (özellikle O₂ < %1 veya CO₂ > %3)

• Depolama sıcaklığının düzensizliği

• Depolama süresi ile atmosfer gaz dengesizliği

Fizyolojik Sebepler:
Bu bozukluk genellikle iki farklı fizyolojik sürece dayanır:

1. Yaşlanmaya Bağlı Hasar: Hasat edilen meyve çok olgun veya uzun süre depolanmışsa, çekirdek evinde oksidatif stres artar. Bu durum pigmentlerin bozunmasına ve hücre zarlarının yapısal olarak bozulmasına neden olur.

2. Atmosferik Stres Kaynaklı Hasar: Özellikle CA depolarda, oksijen seviyesinin çok düşük ve karbondioksit seviyesinin çok yüksek olması, hücre solunumunu olumsuz etkiler. Bu durum anaerobik metabolizmayı tetikler, fenolik bileşiklerin oksidasyonu sonucu dokuda renk değişimi meydana gelir.

Meyve İç Kalitesi Üzerindeki Etkisi:
Çekirdek evi kararması veya bronzlaşması görsel kaliteyi doğrudan etkilemese de, meyve iç dokusunda yumuşama, aroma bozulması ve pazar değerinde düşüşe yol açabilir. Şiddetli vakalarda iç kararmayla birlikte boşluklar ve doku zayıflığı gözlenebilir.

Önleme ve Yönetim Stratejileri:

• Hasat zamanlaması iyi ayarlanmalı, çok olgun meyveler depolanmamalı

• Depolama süresi mümkün olduğunca kısa tutulmalı

• CA koşullarında O₂ ve CO₂ seviyeleri sürekli izlenmeli (ideal: O₂ %1.5–2.0, CO₂ %1–2)

• Sıcaklık dalgalanmaları önlenmeli, ani soğutma yerine kademeli soğutma uygulanmalı

• Uzun vadeli depolama planlanıyorsa, duyarlılığı düşük çeşitler tercih edilmeli