Etki Tipi: Mekanik

Hasarın Görüldüğü Yer: Meyvenin dışı, özellikle sap (gövde) çevresi

Hasarın Zamanı: Belirsiz; hasat, taşıma, yağmur sonrası, olgunluk dönemi gibi çeşitli aşamalarda oluşabilir

Etkilenen Çeşitler: Kanzi® (Nicoter)

Belirti ve Bulgular:

• Meyve sapının çevresinde düzensiz yırtıklar ve şekilsiz delikler görülür.

• Bu yaralanmalar yüzeysel olabilir ya da meyvenin epidermis ve hipodermis dokularına kadar ulaşabilir.

• Hasarlar genellikle fiziki temas noktalarında, yani meyvenin gövde boşluğunda veya çevresinde toplanır.

• Bu durum “gövde delinmesi” veya “stem puncture” olarak da adlandırılır.

• Derideki çatlamalar bazen ileri olgunluk dönemi sonrası gelen yağışlarla ilişkilidir.

• Beslenme kaynaklı bozukluklarla (örn. kalsiyum eksikliği) karıştırılabilir.

Patojen Girişi Açısından Önemi:

• Yüzey hasarları, fungal patojenlerin (örneğin Penicillium, Botrytis) giriş kapısı olabilir.

• Hasat sonrası enfeksiyon riskini artırır ve özellikle soğuk hava deposu koşullarında çürüklük gelişimini kolaylaştırır.

• Gövde çevresindeki yaralanmaların görünürlüğü, ticari kaliteyi düşürür.

Oluşumu Teşvik Eden Faktörler:

1. Çeşit Özellikleri:

   • Kanzi® (Nicoter) çeşidi gövde yapısı itibariyle bu tür hasarlara yatkındır.

   • Kısa, kalın saplı meyveler, hasat ve taşıma sırasında çevredeki meyvelere temas ederek kabuk yüzeyini zedeleyebilir.

   • Uzun ve esnek saplar, darbelere karşı daha toleranslıdır.

2. Hasat Sırasında Fiziksel Temas:

   • Elle hasat sırasında meyvenin dallara, tomurcuklara veya sepete çarpması

   • Meyvelerin birbirine sürtünmesi veya sapların yan meyve kabuklarına temas etmesi

   • Zayıf sap koparma teknikleri

3. Yağış ve Olgunluk Koşulları:

   • İleri olgunluk döneminde meydana gelen uzun süreli yağışlar, kabukta fizyolojik çatlaklara neden olabilir.

   • Bu çatlaklar, özellikle meyve iç basıncı yüksek olduğunda, dışardan mekanik stresle birleşince büyüyebilir.

4. Beslenme Faktörleri:

   • Aşırı azot uygulaması, meyvede büyüme dengesizliklerine yol açarak çatlamayı teşvik eder.

   • Dengesiz yaprak-meyve oranı, meyve yüzeyinde aşırı gerilim oluşturabilir.

Korunma ve Yönetim Stratejileri:

1. Hasat Uygulamaları:

   • Hasat zamanlaması çok geç olmamalı, olgunluk sınırında yapılmalı

   • Nazik toplama yöntemleri tercih edilmeli

   • Sapların meyve kabuğuna batmasını önlemek için meyveler dikkatli yerleştirilmeli

   • Sapla koparmak yerine, sapla birlikte alma tercih edilmeli

2. Taşıma ve Ambalajlama:

   • Meyveler, tek sıra dizilimli kasalarda taşınmalı

   • Kasalarda darbe emici örtü veya sepet kullanılmalı

   • Mekanik ayıklama veya bant sistemleri yavaş çalıştırılmalı

3. Besleme ve Büyüme Dönemi Yönetimi:

   • Azotlu gübreleme kontrollü yapılmalı

   • Yaprak-meyve oranı dengede tutulmalı

   • Ağaçlar eşit şekilde sulanmalı ve stres koşullarından korunmalı

4. Meyve Gelişim Sürecinde Önlemler:

   • Büyüme dönemi boyunca meyveler birbirine temas etmeyecek şekilde aralıklarla gelişmeleri sağlanmalı

   • Ağaç formu, budama ve yük dağılımı ile dengelenmeli

Ekonomik Değerlendirme:

• Bu tür yaralanmalar meyve üzerinde ciddi estetik kusur oluşturur.

• Patojen bulaşmasına zemin hazırladığı için depo sonrası çürük oranını artırabilir.

• İhracat kalitesinde sınıflandırmayı etkileyebilir.