Etki Tipi: Fizyolojik

Hasarın Görüldüğü Yer: Meyve dış kabuğu (epidermis ve kütikula)

Hasarın Zamanı: Hasattan önce, özellikle tam çiçeklenmeden sonraki 40 günlük dönemde

Etkilenen Çeşitler: Holsteiner Cox, Wellant® (Fresco), Junami® (Diwa), Cox Orange, Rubinette, Jonagold, Gala, Golden Delicious, Elstar, Boskoop

Belirti ve Bulgular:

• Meyve yüzeyinde kahverengi-gri tonlarında pürüzlü, ağ benzeri veya yamalı yapılar gelişir.

• Paslanma, bazen kaliks çukuru (çiçek çukuru) veya sap çukuru gibi lokalize bölgelerle sınırlıdır, ancak tüm yüzeye yayılabilir.

• Aşırı durumlarda meyve şekli bozulabilir; kabukta yırtılmalar gözlemlenebilir.

• Paslanmış bölgelerde su kaybı artar, bu da zamanla meyvenin kısmen ya da tamamen buruşmasına neden olur.

• Hasarlı yüzeyler genellikle kurudur ve ticari değer kaybına yol açar.

Fizyolojik Nedenler:

• Meyve kabuğunun en dış tabakası olan kütikula, epidermis hücreleri tarafından salgılanan mum ve pektin yapılarından oluşur ve dış etkilere karşı koruyucudur.

• Bu tabaka zarar gördüğünde, alttaki epidermal hücreler ölür ve mikro çatlaklar oluşur.

• Hasarlı alanlarda, suberin birikimi ile oluşan mantarlaşmış (korkulaşmış) dokular gelişir.

• Ruslaşmaya yatkın çeşitler, kütikula ile düzensiz biçimde bütünleşmiş veya hücre duvarlarından ayrılmış epidermis yapıları taşır.

• Genetik yapı, özellikle kütikula ve epidermis morfolojisi, hassasiyetin temel belirleyicisidir.

• Genç meyvelerin hızlı yüzey genişlemesi sırasında, kütikula bu büyümeye uyum sağlayamazsa mikro çatlaklar meydana gelir.

• Mikro çatlaklar, suberin ile doldurulmaya çalışılırken yüzeyde paslanmaya benzer görünüm ortaya çıkar.

Oluşumu Teşvik Eden Koşullar:

• Uzun süreli ıslaklık dönemleri (yağmur veya sulama)

• Geç don olayları ve ani sıcaklık düşüşleri

• Gündüz-gece sıcaklık farklarının yüksek olması

• Düzensiz su temini, özellikle kuraklık sonrası aşırı sulama

• Kötü tozlaşma koşulları veya yumurtalık gelişiminin zayıf olması

• Kök hasarı veya kötü kök gelişimi

• Uyumsuz bitki koruma ürünleri (ör. kükürt içeren bileşikler)

• Sulamada kullanılan suyun demir içermesi veya kirli olması

• Zararlılar (örneğin pas akarı), dolu zararı, rüzgarla oluşan aşınma gibi mekanik hasarlar

• Bazı mikroorganizmaların (ör. maya türleri) yüzeyde oluşturduğu hücre hasarları

• Hormonal dengesizlikler (örneğin gibberellin sentezinin azalması)

Bulaşma ve Patojen Kaynağı:

• Ruslaşma bir patojen hastalığı değildir; bulaşıcı değildir.

• Ancak epidermis üzerindeki mikro yaralanmalar bazı fırsatçı mikroorganizmaların gelişimini kolaylaştırabilir.

• Gözle görülemeyen epidermal hasarlar, insan gözüyle "paslanma" olarak algılanır.

Korunma ve Yönetim Stratejileri:

1. Yetiştiricilik Uygulamaları:

   • Mikro iklim ve toprak fizyolojisi açısından en uygun alanlarda bahçe tesisi yapılmalı.

   • Drenajı iyi, su tutma kapasitesi dengeli topraklar tercih edilmeli.

   • Yeterli ve dengeli su-besin yönetimi sağlanmalı; aşırı sulama ve kuraklık önlenmeli.

2. Tozlaşma ve Çiçeklenme Dönemi Yönetimi:

   • Yeterli sayıda tozlayıcı çeşit bulundurulmalı.

   • Çiçeklenme döneminde stres faktörlerinden (don, aşırı nem) kaçınılmalı.

3. Sulama Yönetimi:

   • Meyvenin paslanmaya en hassas olduğu erken gelişme döneminde uzun süreli meyve ıslanmasından kaçınılmalı.

   • Sabah saatlerinde kısa süreli sulamalar tercih edilmeli.

   • Mümkünse damla sulama sistemleri kullanılmalı.

   • Kirli, demir veya tuz içeren sulardan kaçınılmalı.

4. Kimyasal ve Fiziksel Önlemler:

   • Uyumsuz pestisit ve gübre uygulamalarından kaçınılmalı.

   • Tank karışımları dikkatle hazırlanmalı, agresif karışımlar uygulanmamalı.

   • Güneş yanığı riski varsa evaporatif soğutma/sisleme gibi sistemler kullanılmalı.

   • Paslanmaya duyarlı dönemde birden fazla kez düşük dozlarda gibberellin uygulaması yapılabilir.

5. Budama ve Kök Bakımı:

   • Kök sisteminde mekanik hasar önlenmeli.

   • Kök budamaları dikkatli ve dengeli şekilde yapılmalı.

Ortaya Çıktığı Özel Durumlar:

• Tipik olarak “cilt lekeleri” olarak adlandırılan yüzey kusurları ile karıştırılabilir.

• Pazarlama açısından meyvenin görünüm değerini düşürür; ticari kayıplara neden olur.