(Phytoptus avellanea Nal. ve Cecidophyopsis vermiformis Nal.)

Tanımı ve Yaşayışı

Fındık kozalak akarları fındıkta verimi etkileyen en önemli zararlılardandır. Gözle görülemeyecek kadar küçük, iğ şeklinde ve beyaz renklidirler. Fındık meyve ve yaprak tomurcuklarında oluşturdukları mantar, kozalak veya gül adı verilen oluşumlarla dikkat çekerler.Kışı bu kozalaklar içinde geçirip ilkbaharda yeni açılan yaprak koltuklarındaki ikinci yıl sürecek tomurcuklara girerek beslenme ve üremelerine devam ederler. Temmuz ayından itibaren tomurcuklarda şişmeler başlar, Ağustos ayında ise nohut büyüklüğüne ulaşır. Zararlının bir formu kışı kozalaklar, dişi çiçekler, püsler ve sürgün tomurcuklarında geçirmekte ve yazın sürgün ucu, meyve dip kısımları, püsler içerisinde ve civarında devamlı yer değiştirmekte ve kozalak içinde olmadan da hayat çemberini tamamlamaktadır (Şekil4). Dişi çiçek, püs, yaprak ve meyve zararına neden olmaktadır. Özellikle erkek ve dişi çiçek dökümleri ile zarar daha da fazla olmaktadır. Yaprak ve sürgün tomurcuklarının da zararlanarak dökülmesi sonucu bitkinin yıldan yıla zayıflaması ve verimden düşmesi sözkonusu olmaktadır.

Zarar Şekli

• Fındık kozalak akarları fındığın sürgün tomurcuklarında, erkek ve dişi çiçeklerinde beslenerek büyük ekonomik kayıplara neden olurlar.
• P. avellenea dişi ve erkek çiçek tomurcuklarında beslenerek kozalaklar oluşturmaktadır. Ayrıca yaprak tomurcuklarında bes lenerek bu tomurcukların kurumasına ve dökülmesine neden olmaktadır.
• C. vermiformis türü kozalak oluşturmamakta, P. avellenea türünün oluşturduğu kozalaklar içinde beslenmektedir.
• Her iki türün beslenmesi sonucunda dişi ve erkek çiçekler, tomurcuklar ve kozalaklar dökülerek kuru sürgünler oluşmaktadır.
• Her iki tür de Karadeniz Bölgesi`nde yaygın olarak bulunmaktadır ve bütün fındık çeşitleri üzerinde beslenmektedirler.
• Fındık çeşitlerinin, fındık kozalak akarlarına karşı hassasiyetleri farklıdır. Hassas çeşitlerde %70`e varan zarara neden olabilirler.

Konukçuları

Tek konukçusu fındıktır. En duyarlı çeşitler, Tombul, Mincane ve Uzunmusa, en dayanıklı çeşitler ise Acı, Kuş ve Palaz`dır.

Mücadele Yöntemleri

Kimyasal Olmayan Mücadele

• Kozalakların kışın yapraksız bir dönemde toplanması şeklinde yapılan mekanik mücadele kozalak akarlarına karşı oldukça etkili bir yöntemdir.
• Kozalakların içi diğer faydalı akar ve böcekler için de bir barınak yeri olduğundan toplanan kozalakların bahçe içinde bir yerde bırakılmalı, kesinlikle yakılmamalı veya gömülmemelidir.
• Fındık kozalak akarları çok yavaş hareket ettikleri ve olumsuz çevre koşullarından çok çabuk etkilendikleri için toplanan kozalakları terk edemezler ve kuruyan kozalaklar içinde besin bulamadıkları için ölürler.

Kimyasal Mücadele

Zararlı yoğunluğu ortalama bir dala 5 adet kozalak düşecek şekilde yüksek ise kimyasal mücadeleye karar verilir.

En uygun ilaçlama zamanı Nisan sonu Mayıs başındaki bir haftalık süredir.

Bu dönemde uç sürgünler 4-4,5 yapraklı, yeni tomurcuklar topluiğne başının yarısı büyüklükte ve yeni gelişen meyveler mercimek büyüklüğündedir.

Kullanılabilecek bazı etken maddeler